Śmigłowiec obserwacyjny Kawasaki OH-1 Ninja
Leszek A. Wieliczko
Śmigłowiec obserwacyjny Kawasaki OH-1, nazywany popularnie Ninja, to pierwszy śmigłowiec wojskowy skonstruowany i zbudowany samodzielnie w Japonii. Jego projektowanie rozpoczęto w 1992 r., a pierwszy prototyp oblatano cztery lata później. Niestety z powodu wysokiej ceny jego produkcja zakończyła się w 2013 r. po zbudowaniu zaledwie 38 maszyn. Między innymi z tego powodu OH-1 jest mało znany poza Japonią.
Od 1986 r. do służby w japońskich Lądowych Siłach Samoobrony (Rikujō Jieitai – Ground Self-Defense Force, GSDF) zaczęły wchodzić śmigłowce przeciwpancerne (taisen-sha herikoputā) AH-1S Cobra, produkowane na licencji w firmie Fuji. AH-1S dały japońskiej armii zupełnie nowe możliwości bojowe. Aby w pełni wykorzystać ich potencjał, na początku lat 90. postanowiono zastąpić używane dotychczas śmigłowce obserwacyjne (kansoku herikoputā) OH-6D nowymi maszynami, lepiej przystosowanymi do zmieniającego się pola walki. Nowy mały śmigłowiec obserwacyjny (shin kogata kansoku herikoputā – new small observation helicopter), na tym etapie oznaczony OH-X (Observation Helicopter – Experimental), miał być zdolny do operowania na małej wysokości nad polem walki w każdych warunkach atmosferycznych, w dzień i w nocy. Co ważne, miał zostać opracowany siłami własnego przemysłu lotniczego, łącznie z kompletnym zespołem napędowym, awioniką i urządzeniami obserwacyjnymi.
Program OH-X ruszył w 1992 r., po przyznaniu przez japoński parlament na pierwszy etap jego realizacji (projekt wstępny) kwoty 2,7 mld jenów. W ślad za tym 17 kwietnia 1992 r. podlegający Agencji Obrony (Bōeichō – Japan Defense Agency, JDA) Gijutsu Kenkyū Honbu (Instytut Badań i Rozwoju Techniki – Technical Research and Development Institute, TRDI) skierował oficjalne propozycje opracowania śmigłowca OH-X do trzech największych japońskich wytwórni lotniczych: Fuji Jūkōgyō KK (Fuji Heavy Industries, FHI), Kawasaki Jūkōgyō KK (Kawasaki Heavy Industries, KHI) i Mitsubishi Jūkōgyō KK (Mitsubishi Heavy Industries, MHI). Każda z nich miała już pewne doświadczenie w produkcji śmigłowców (co prawda na licencji) sięgające lat 50. XX wieku. Fuji produkowała śmigłowce bojowe AH-1S i wielozadaniowe UH-1B/H/J, Kawasaki – lekkie śmigłowce obserwacyjne H-13H i OH-6J/D, szkolne TH-55J, transportowe KV-107 i CH-47J oraz wielozadaniowe cywilne BK-117, a Mitsubishi – śmigłowce wielozadaniowe S-55, S-61 i UH-60J, ratownicze S-62J i zwalczania okrętów podwodnych SH-60J.
Spośród zgłoszonych propozycji do dalszej realizacji 18 września wybrano projekt firmy Kawasaki, przyznając jej status głównego wykonawcy programu. Partnerami i kooperantami Kawasaki zostały firmy Fuji i Mitsubishi. KHI odpowiadał za produkcję przedniej sekcji kadłuba, kokpitu, usterzenia oraz za integrację wyposażenia i montaż końcowy śmigłowców (60% wartości kontraktu). FHI produkował tylną sekcję kadłuba, osłonę kabiny, skrzydła-wysięgniki i osłony silników (20%), a MHI środkową sekcję kadłuba i silniki (20%). W celu opracowania szczegółowego projektu technicznego 1 października w zakładach Kawasaki w Gifu (Gifu Kōjō) utworzono wspólny zespół projektowy Shin Kogata Kansoku Herikoputā Enjiniaringu Chīmu (New Small Observation Helicopter Engineering Team), zwany także Observation Helicopter Common Engineering Team (OHCET), liczący w szczytowym momencie około 150 inżynierów i techników.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 6/2016