10 lat Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (cz.I)

 

 

Chociaż precyzyjna definicja stacji orbitalnej oczywiście nie istnieje, można przecież wskazać kilka podstawowych cech, odróżniających ją od statku kosmicznego. Po pierwsze oferuje ona – bądź jej poszczególne elementy składowe – znacznie większą objętość pomieszczeń (od kilkudziesięciu do ponad trzystu metrów sześciennych), a tym samym posiada odpowiednie urządzenia i zapasy, umożliwiające długotrwały, liczony w miesiącach, pobyt ludzi w jej wnętrzu. Po drugie startuje bez załogi, która dolatuje później w statkach transportowych – małych, bezpiecznych i stosunkowo tanich. Po trzecie, na stację można wysyłać automatyczne statki transportowe z zapasami żywności, tlenu i paliwa, dzięki czemu jej żywotność można z powodzeniem doprowadzić do ponad dwudziestu lat. Po czwarte, jest przeznaczona jedynie do funkcjonowania na orbicie, nie musi więc zawierać lądownika dla załogi.

Stacje orbitalne i ich krótka historia
Pierwsze stacje orbitalne powstały jako „odpryski” po programie księżycowym. Amerykanie wykorzystali w tym celu kilka gotowych statków Apollo, zaś samą stację Skylab zbudowali z... trzeciego stopnia rakiety Saturn-V i elementów lądownika księżycowego LM. ZSRR, który wyścig księżycowy przegrał, również wykorzystał statek kosmiczny w charakterze „taksówki”, natomiast sama stacja Salut powstała na bazie wciąż opóźniającego się projektu wojskowej stacji orbitalnej Ałmaz. W historii stacji orbitalnych można wydzielić trzy okresy. Pierwszy (1971–1977), gdy jednoelementowe stacje pozostawały na orbicie doczasu wyczerpania swych zapasów, głównie paliwa do stabilizacji, bądź zapasów środków życia załogi (Salut-1, 3, 4 i 5 oraz Skylab), drugi (1978–1986), gdy stacje były już zaopatrywane przez automatyczne statki transportowe, a także eksperymentalnie dołączano do nich maksymalnie jeden duży moduł (Salut-6 i 7) oraz okres współczesny (od 1987 r.) – wielomodułowe, trwale zasiedlone przez zmieniające się załogi kompleksorbitalne (Mir i ISS).