1.Pułk Artylerii Przeciwpancernej.

Zbigniew Lalak

1.Pułk Artylerii Przeciwpancernej

Zarys historii 1942–1945

Wśród broni pancernej użytkowanej przez oddziały polskie walczące na Zachodzie, znajdowały się m.in. i samobieżne działa – niszczyciele czołgów M10. Dobrze uzbrojone i działające wedle specyficznej taktyki, stanowiły groźną broń. Wozy tego typu znajdowały się oczywiście i w 1. Dywizji Pancernej, w jej 1. Pułku Artylerii Przeciwpancernej.

Gdy w 1942 roku przystąpiono w Wielkiej Brytanii do organizacji 1. Dywizji Pancernej, jednym z jej nowo formowanych oddziałów był 1. Pułk Przeciwpancerny (dowódca ppłk Deskur, od 13 października 1943 roku mjr Romuald Dowbor). Jednostka powstała z 10. szwadronu przeciwpancernego, sformowanego z kolei jeszcze w końcu 1940 roku, gdy Anglicy zdecydowali się odtworzyć 10. Brygadę Kawalerii Pancernej (początkowo była to kompania przeciwpancerna w 10. BKPanc). Kompania otrzymała jako uzbrojenie armaty przeciwpancerne 2-pdr Mk. 2, holowane przez samochody Ford WOT2B. Na początku 1941 roku zmieniono nazwę właśnie na 10. szwadron przeciwpancerny. Wreszcie po utworzeniu 1. Dywizji Pancernej szwadron został rozwinięty w pułk, przy czym początkowo nosił on nazwę 1. Pułk Artylerii Przeciwpancernej. W dywizji pancernej wchodził on w skład Grupy Wojsk Wspierających (razem z 1. Pułkiem Artylerii Motorowej, 1. Pułkiem Artylerii Przeciwlotniczej i 1. batalionem strzelców). Żołnierze mieli nosić na kołnierzach proporczyki składające się z trzech trójkątów: czarny, u góry szkarłatny i dolny pomarańczowy. Rogatywki otrzymały otok w kolorze szkarłatnym. W lutym 1943 roku zmieniono nazwę na 1. Pułk Przeciwpancerny. Jednakże nazwa ta ponownie została zmieniona w maju 1944 roku i znów powrócono do nazwy 1. Pułk Artylerii Przeciwpancernej. W październiku 1943 roku Wódz Naczelny zatwierdził odznakę pamiątkową dla żołnierzy pułku. Na owalu odznaki widniała data „4 XI 1937”, nawiązująca do daty sformowania Dywizjonu Przeciwpancernego 10. Brygady Kawalerii oraz napis (w kolejności): „Pierwszy Pułk ** Bóg Honor i Ojczyzna** Przeciwpancerny”. Centralnie znajdowała się stylizowana postać św. Jerzego przebijającego włócznią smoka.

Pełna wersja artykułu w magazynie Poligon 3/2009

Wróć