2. Brygada Pancerna w działaniach nad Adriatykiem
Zbigniew Lalak
2. Brygada Pancerna
w działaniach nad Adriatykiem
Po zakończeniu działań pod Monte Cassino II Korpus Polski miał zostać przesunięty do odwodu 8. Armii. Posunięcie to było podyktowane ciężkimi stratami, które poniosły oddziały polskie w czasie walk w operacji „Honker”. Jednak już 26 czerwca na odprawie dowódców korpusów 8. Armii gen. Alexander zgodził się na wzmocnienie odcinka operacyjnego brytyjskiego V Korpusu poprzez skierowanie tam również korpusu polskiego.
Polacy mieli rozpocząć działania wzdłuż wybrzeża adriatyckiego, natomiast V Korpus miał zostać użyty na północ do Rzymu. 1 czerwca gen. Alexander poprosił gen. Andersa o wyrażenie zgody na szybsze skierowanie korpusu do walki. Jak pokazały wydarzenia, w działaniach nad Adriatykiem szczególną rolę odegrała 2. Brygada Pancerna, która wraz z 5. Kresową Dywizją Piechoty wykonała manewr okrążający, umożliwiający zajęcie Ankony.
Reorganizacja II Korpusu Polskiego
Straty, jakie poniesiono w trakcie walk na froncie włoskim wiosną 1944 roku sprawiły, że do pełnych stanów etatowych brakowało prawie 5000 szeregowych. W dniu 22 maja w oddziałach II Korpusu Polskiego znajdowało się: 2612 oficerów i 36 481 szeregowych, w jednostkach piechoty stany etatowe sięgały 68%, w jednostkach saperów 88%, kawalerii 90%, artylerii 92% i tylko w 2. Brygadzie Pancernej (po uzupełnieniu strat załogami zapasowymi) znajdowała się pewna nadwyżka (103% stanu etatowego). Gen. Alexander znając tę sytuację zaproponował przeorganizowanie korpusu. Brytyjczycy zasugerowali, aby w składzie korpusu znalazła się jedna dywizja piechoty (z trzema brygadami), brygada pancerna, ograniczonej artylerii korpuśnej (zamierzano rozwiązać dwa pułki artylerii z pięciu), jeden pułk rozpoznawczy (kawalerii), natomiast Pułk Ułanów Karpackich miał zostać dywizyjnym pułkiem rozpoznawczym. Jednak 2 czerwca gen. Anders odbył rozmowę z gen. Alexandrem i uzyskał jego zgodę na pozostawienie dotychczasowego stanu organizacyjnego Korpusu.
Dzięki olbrzymiemu wysiłkowi korpuśnej służby zdrowia do maja zdołało powrócić do służby 500 żołnierzy, dalszych 1935 powróciło do swoich macierzystych oddziałów do końca czerwca lub w pierwszych dniach lipca. Z Bazy II Korpusu Polskiego uzyskano 1009 żołnierzy, jako uzupełnienia, a z batalionów szkolnych 1680. Nie obeszło się jednak bez częściowej reorganizacji II Korpusu. Zlikwidowano trzy kompanie zaopatrzenia i transportu, po dwie baterie w dywizyjnych pułkach artylerii przeciwpancernej i przeciwlotniczej oraz w korpuśnym pułku artylerii przeciwpancernej plus etatową kompanię saperów. Pozwoliło to na uzyskanie 1403 żołnierzy, jako uzupełnienie dla batalionów piechoty. Brytyjczycy przydzielili także do II Korpusu Polskiego dwa pułki artylerii polowej,pułk pancerny (7th Queens Own Hussars) oraz włoski korpus.
Pełna wersja artykułu w magazynie Poligon 2/2009