4. Dywizja Lekka w kampanii polskiej 1939 r.
Norbert Bączyk
4. Dywizja Lekka
w kampanii polskiej 1939 r.
W powszechnej opinii niemieckie dywizje lekkie użyte w inwazji na Polskę w 1939 r. były związkami taktycznymi o mniejszej przebojowości niż silniejsze od nich dywizje pancerne Wehrmachtu. Jednak w rzeczywistości żołnierze z dywizji lekkich walczyli równie skutecznie, odnosząc szereg ważkich sukcesów. Historia działań 4. Dywizji Lekkiej jest przykładem, że nie tyle siła pancerza, co szybkość działań były główną przyczyną zwycięstw niemieckich wojsk zmechanizowanych.
W 1939 r. w kampanii przeciw Polsce wzięły udział cztery niemieckie dywizje lekkie. O ile jednak dywizji o numerach od 1. do 3. użyto na głównym kierunku uderzenia Grupy Armii „Południe” w ramach idącej ku środkowej Wiśle 10. Armii, o tyle ostatnią z nich zaangażowano bardziej na południu, w ramach 14. Armii. 4. Dywizja Lekka (4. Leichte Division), bo o niej mowa, wraz z 2. Dywizją Pancerną stanowiły trzon XXII Korpusu Armijnego, którego działania uniemożliwiły wojskom polskim stworzenie skutecznej zapory na naszych południowych rubieżach. Działania 4. Dywizji Lekkiej zniweczyły polski plan obrony linii Sanu, uniemożliwiły także koordynację działań Armii „Kraków” i „Karpaty”, a nawet zmusiły do pospiesznego odwrotu broniącą się nad Wisłą Armię „Lublin”. W walce m.in. z opisywaną dywizją lekką, dopełnił się los części wojsk tych armii w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. Niemiecka jednostka szybka należała także do tych nielicznych związków taktycznych Wehrmachtu, które na swojej drodze podboju zmierzyć się musiały z polskimi oddziałami zmotoryzowanymi. I to zarówno z 10. Brygadą Kawalerii, Warszawską Brygadą Pancerno-Motorową, jak również z czołgami 7 TP.
Pierwsza krew
Zgodnie z przyjętą przez niemieckie dowództwo koncepcją stoczenie bitwy walnej z Wojskiem Polskim, 4. Dywizja Lekka została włączona do zgrupowania, którego celem było w ramach 14. Armii (gen. Wilhelm List – armia formowana w austriackim XVII Okręgu Wojskowym Wehrmachtu) Grupy Armii „Południe” (gen. Gerd von Rundstedt) oskrzydlenie od południa sił polskich broniących Górnego Śląska, Beskidu Żywieckiego oraz Krakowa. Manewr ten, docelowo prowadzący do okrążenia i zniszczenia wrogiej Armii „Kraków” już w toku bitwy granicznej, należało wykonać poprzez uderzenie z obszaru Słowacji w kierunku Krakowa. W sierpniu 1939 r. na terenie tego uzależnionego od III Rzeszy państwa zalazły się m.in. wojska XVIII Korpusu Armijnego gen. Eugena Beyera (korpus wystawiono na bazie austriackiego XVIII Okręgu Wojskowego Wehrmachtu) i to właśnie początkowo w ramach tego związku operacyjnego działać miała 4. Dywizja Lekka. Obok niej gen. Beyer (także były generał armii austriackiej) dysponował pod koniec sierpnia również 2. Dywizją Pancerną oraz 3. Dywizją Strzelców Górskich. Taki skład korpusu miał przejściowy charakter. Inwazja, zaplanowana początkowo na 26 sierpnia, a ostatecznie na 1 września 1939 r., miała się rozpocząć zanim jeszcze wszystkie przewidziane do niej wojska znalazłyby się w rejonach wyjściowych. Stąd decyzja, aby docelowo dywizje szybkie podporządkować dowództwu XXII Korpusu Armijnego gen. Ewalda von Kleista, a przejściowo włączyć je w skład XVIII Korpusu Armijnego, przewidzianego do operowania w Beskidach dywizjami strzelców górskich.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW Numer Specjalny 7