Eksportowe 4-tonowe czołgi Vickersa

Rafał Białkowski

Eksportowe 4-tonowe czołgi Vickersa

O ile o eksporcie przez Vickersa tankietek, czołgów pływających czy czołgów lekkich napisano w Polsce dość sporo to o czołgach 4-tonowych nie wiadomo zbyt wiele. Być może wynika to z faktu, że w żadnym kraju czołgi te nie stały się podstawą do opracowania produkowanych seryjnie wersji rodzimych, tak jak stało się to z tankietkami (polskie TK-3 i TK-S, sowiecki T-27, czechosłowacki tančík vz. 33, włoski CV-33), czołgami pływającymi (sowiecki T-38) i czołgami lekkimi (polski 7 TP, sowiecki T-26, czechosłowacki Škoda LT-35, włoski M11/39).

Historia czołgu 4-tonowego zaczyna się w 1927 roku, kiedy to brytyjski Sztab Generalny opracował założenia dla dwóch typów lekkich wozów bojowych – jednego dla piechoty: otwartego z góry transportera broni maszynowej; – drugiego dla broni pancernej: wozu bojowego z obrotową wieżą. W 1929 roku firma Carden-Loyd Tractors Ltd., która rok wcześniej została przejęta przez koncern zbrojeniowy Vickers-Armstrong, opracowała powiększoną i co istotne wieżową wersję tankietki Carden-Loyd Mk VI oznaczoną jako Mk VII (wojskowe oznaczonie prototypu A4E1). Rok później pojawił się wóz Mk VIII, który spełniał już wymagania brytyjskiej armii i został przyjęty do uzbrojenia, otrzymał wojskowe oznaczenie Mk I, ale został wyprodukowany tylko w czterech egzemplarzach (traktowanych jako prototypy o numerach A4E2-A4E5). W listopadzie 1930 roku wyprodukowano 5 ulepszonych czołgów Mk IA (również potraktowanych jako wozy doświadczalne o numerach A4E6-A4E10). We wrześniu 1931 roku pojawiły się z kolei dwa prototypy czołgu pływającego oznaczone jako A4E11 i A4E12 (albo L1E1 i L1E2). Czołgi te nie wzbudziły zainteresowania armii brytyjskiej i Vickers otrzymał zgodę na ich eksport.

Pełna wersja artykułu w magazynie Poligon 4/2009

Wróć