80 lat Polskich Linii Lotniczych LOT
Tomasz Kozakowski
80 lat Polskich Linii Lotniczych
LOT
Trudno w to uwierzyć, ale 2 stycznia br. minęło równe osiemdziesiąt lat od dnia, kiedy po raz pierwszy w powietrze wzbił się samolot PLL LOT. Był nim Junkers F13 o znakach rejestracyjnych SP-AAL, noszący imię „Ludwik”, który po starcie z warszawskiego lotniska mokotowskiego skierował się do Katowic i Krakowa. W ten sposób rozpoczęła się trwająca do dnia dzisiejszego z krótką przerwą na czas wojennej zawieruchy historia naszego narodowego przewoźnika lotniczego.
Zanim powstały PLL LOT w Polsce funkcjonowały inne towarzystwa komunikacji powietrznej. Wkrótce po odzyskaniu niepodległości władze polskie podjęły działania zmierzające do ustanowienia krajowego systemu lotnictwa cywilnego. Z uwagi na brak doświadczenia, infrastruktury oraz wyszkolonego personelu zapadła decyzja o powierzeniu organizacji przedsięwzięcia obcemu przedsiębiorstwu, które miało pomóc w rozpoczęciu międzynarodowych lotów z i do Warszawy. Wybór padł na francusko-rumuńskie towarzystwo CFRNA (Compagne Franco-Roumaine de Navigations Aerienne) zobligowane na mocy umowy zawartej 7 lipca 1920 r. do otwarcia połączenia na trasie Warszawa– –Praga, będącego przedłużeniem linii Paryż– Strasbourg–Praga, wiodącej dalej również do Wiednia, Budapesztu i Bukaresztu. Inauguracyjny lot do Pragi i Paryża odbył się 20 września 1920 r., a loty regularne zapoczątkowano pół roku później. Wśród polskich przedsiębiorstw prym w zakresie organizacji połączeń lotniczych wiodły firmy z Wielkopolski. Latem 1919 r. polscy lotnicy wywodzący się z armii pruskiej podjęli działania zmierzające do ustanowienia komunikacji lotniczej między Poznaniem a Warszawą. W 1921 r. w związku ze zbliżającym się otwarciem Targów Poznańskich wypożyczono 6 Junkersów F13 (wraz z załogami i personelem naziemnym) od mającego siedzibę w Gdańsku niemieckiego towarzystwa Danziger Luftpost. Ustanowione w ten sposób przedsiębiorstwo Aerotarg w ciągu dziewięciu dni trwania targów w 88 lotach przewiozło 100 pasażerów oraz 3 tony poczty na trasach z Poznania do Gdańska oraz Warszawy. Mimo ambitnych planów, po miesiącu funkcjonowania firma niestety zakończyła działalność. Działalność Aerotargu spowodowała zainteresowanie polskiego społeczeństwa nowym środkiem transportu. W połowie 1922 r. przedsiębiorcy naftowi we współpracy z bliźniaczymi firmami działającymi w Wolnym Mieście Gdańsku oraz w Niemczech założyli w Warszawie Polską Linję Lotniczą Aerolloyd. 5 września 1922 r. spółka uruchomiła połączenie Gdańsk-Warszawa- Lwów wykorzystując do tego celu dysponujące czterema miejscami pasażerskimi wypożyczone Danziger Luftpost 3 Junkersy F13. Rok później firma Aerolloyd dysponowała już ośmioma takimi maszynami, które pozwoliły na otwarcie nowej trasy – tym razem do Krakowa. 9 maja 1925 r., wkrótce po ogłoszeniu zamiaru przedłużenia trasy krakowskiej do Wiednia, obcy kapitał został wycofany. Zmieniono również nazwę firmy i w ten sposób Aerolloyd stał się Aerolotem, który odziedziczył 12 Junkersów F13. Bazę techniczną utworzono na warszawskim lotnisku mokotowskim. W ciągu następnych trzech lat Aerolot sukcesywnie rozwijał siatkę połączeń, która poza obsługiwanymi wcześniej połączeniami objęła także Brno i Wiedeń oraz Łódź (loty wykonywano do 1927 r.).
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 2/2009