Awiaswit XXI

Miroslav Gyűrösi

Awiaswit XXI

Wystawa, która odbyła się w dniach 30 września–4 października 2010 r., była niewielkim przedsięwzięciem o wyłącznie lokalnym znaczeniu. Obecnie Awiaswit organizowany jest na zakładowym lotnisku firmy Antonow w Kijowie-Gostomlu. Głównym organizatorem jest Przedsiębiorstwo Państwowe Wektor, które współpracowało przy tym projekcie z ministerstwami polityki przemysłowej, obrony, komunikacji i łączności, Narodową Agencją Kosmiczną Ukrainy, koncernem lotniczym Antonow oraz podobnymi organizacjami państwowymi. W tegorocznym salonie Awiaswit wzięło udział w sumie 283 wystawców z: Ukrainy, Austrii, Bangladeszu, Belgii, Białorusi, Bułgarii, Czech, Chile, Chin, Danii, Francji, Gruzji, Holandii, Iranu, Japonii, Jordanii, RPA, Republiki Korei, Kanady, Laosu, Łotwy, Malezji, Meksyku, Niemiec, Polski, Rosji, Stanów Zjednoczonych, Serbii, Szwajcarii, Włoch i Wielkiej Brytanii. Większość stoisk pomieścił jeden hangar, część, a także większe eksponaty, ustawiono przed nim. Trzeba podkreślić, że znaczna część ukraińskich firm z branży obronnej kijowski salon zignorowała, zaś w stoiskach niektórych jego uczestników nie znalazły się najciekawsze wyroby, czy nawet podstawowa informacja na ich temat. Podczas dwóch dni wystawy zorganizowane zostały prezentacje w locie niektórych maszyn biura Antonowa, samolotów bojowych i śmigłowców oraz licznych samolotów lekkich. Ogromne wrażenie robił największy i najcięższy samolot świata – transportowiec An-225 Mrija (w nowym malowaniu). Niespodzianką był z kolei brak An-70, co wyjaśniano prowadzonymi właśnie pracami modernizacyjnymi awioniki i osprzętu elektronicznego silników.

Samoloty, śmigłowce, silniki lotnicze
Cechą sprzętu lotniczego jest to, że poszukiwanie dróg jego modernizacji zaczyna się mniej więcej w momencie wprowadzenia danego statku powietrznego do eksploatacji, a proces ten trwa przez cały cykl życia samolotu czy śmigłowca. Awionika i wyposażenie radioelektroniczne starzeją się w błyskawicznym tempie, a równie szybko pojawiają się nowe technologie i rozwiązania. Ukraina i jej przemysł prowadzi wiele działań związanych z modernizacją parku sprzętu swego lotnictwa wojskowego i cywilnego. Wiele ukraińskich firm uczestniczy w takich projektach i programach także w innych państwach. Przykładem może być Przedsiębiorstwo Państwowe Odessawiaremserwis, które prezentowało zmodernizowany odrzutowy samolot szkolny L-39M1. Projekt zrealizowały wyłącznie ukraińskie firmy. W 2009 r. zmodernizowana maszyna została przyjęta do uzbrojenia Powitrianich Sył Zbrojnych Sył Ukrajiny. Samolot otrzymał zmodernizowany silnik AI-25TLSz, nowy blok sterowania silnikiem BRT (firma Element), nowy rejestrator awaryjny BUR-4-1 (NTK Elektronpriład), pokładowy system szkoleniowy BTK-39 (Arsenał), urządzenia odzewowe A-511 (Nowator) i wyrób 680, radiostację R-863 oraz nowy system danych aerodynamicznych, pomiaru kątów natarcia i indykacji przekroczenia dopuszczalnych. Integratorem pokładowego systemu szkoleniowego BTK-39, opracowanego specjalnie z myślą o programie modernizacji tego samolotu, jest Przedsiębiorstwo Państwowe Produkcji Urządzeń Specjalnych Arsenał. Wśród elementów BTK-39 jest m.in. wielofunkcyjny wskaźnik ucznia-pilota BFI-1 (Awiarm z Kijowa), o wymiarach ekranu 158x88 mm, rozdzielczości 640x480 punktów i kątach widzenia 50x50°; wskaźnik przezierny ILS-39 (GKB Arsenał) o polu widzenia 24°; pulpit sterowania trybów bojowych PUBR (CKB Arsenał), przeznaczony do przełączania trybów systemu sterowania uzbrojeniem i pracą radaru, dalmierza laserowego oraz konkretnych typów uzbrojenia; wielofunkcyjny wskaźnik instruktora BFI-2 (NDI Gelij z Winnicy), o wymiarach ekranu 210x158 mm, rozdzielczości 1024x768 punktów i kątach widzenia 50x50°; system nawigacji satelitarnej SN-3700-03 (Orizon-Nawigacija ze Smiły), określający wysokość z dokładnością 35 m, pozycję z dokładnością 20 m i prędkość z dokładnością 0,1 m/s; blok sygnałów powietrznych MPP-1-2W (WAT Awiakontrol z Charkowa), podający wysokość w zakresie 0–15 000 m, prędkość postępową 150-1000 km/h, kąt natarcia od –7 do +30°, temperaturę otoczenia ±60°C oraz prędkość pionową ± 200 m/s; system rejestracji audio- wideo SAWR-39 (NTK Elektronpriład z Kijowa), z kamerą o polu widzenia 21x16°, rozdzielczości 400 linii, pojemności pamięci 2 GB, zapewniającą 2-godzinną rejestrację oraz bloku komputera EP-39 (CKB Arsenał), składający się z urządzeń BCOM-39 i BUI-39, o częstotliwości taktowania procesora 133 MHz i prędkości operacyjnej 1x106 operacji na sekundę, dysponujący interfejsami RS-232 i ARINC-429.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 11/2010