ADEX-2014

MIROSLAV GYŰRÖSI

ADEX-2014

W życiu zawsze coś dzieje się po raz pierwszy. Tak też było z wystawą przemysłu obronnego i technologii militarnych ADEX (Azerbaijan International Defence Industry Exhibition), której pierwsza edycja odbyła się w stolicy Republiki Azerbejdżanu, Baku.

Ten azjatycki kraj, którego stolica leży na wybrzeżu śródlądowego Morza Kaspijskiego, z punktu widzenia typowego mieszkańca Europy Środkowej jest bardzo specyficzny. Nie mam tu bynajmniej na myśli aspektów kulturowo- historycznych, ale współczesne, wojskowo-polityczne. Z racji trwającego sporu z sąsiednią Armenią, jest on objęty ścisłym embargiem na dostawy uzbrojenia i technologii wojskowych (podobnie zresztą jak Armenia), stąd sprzedaż broni do Azerbejdżanu dopuszczalna jest tylko w kilku, ściśle zdefiniowanych, obszarach, limitowana i obwarowana międzynarodowymi ograniczeniami. To zaś w bezpośredni sposób wpływało na kształt wystawy i określało profil pierwszego ADEX-u, który odbywał się na terenie centrum wystawienniczego Baku Expo Center, znajdującego się niedaleko międzynarodowego lotniska Gajdara Alijewa w dniach 11-13 września 2014 r. Było oczywiste, że absolutnym priorytetem wystawy jest dążenie do pozyskania nowych rozwiązań i technologii, których akwizycja jest dopuszczalna pomimo obowiązujących ograniczeń międzynarodowych, a także zaprezentowanie realnych możliwości Azerbejdżanu w sferze samodzielnego rozwoju i produkcji uzbrojenia oraz sprzętu wojskowego. Wystawa ADEX została zorganizowana z inicjatywy i przy wsparciu ministerstw przemysłu obronnego i obrony Republiki Azerbejdżanu. Współorganizatorami były przedsiębiorstwa Iteca i Caspian oraz Caspian Event Organizers. W trzech pawilonach centrum wystawienniczego i na ekspozycji plenerowej prezentowało się ok. 200 wystawców z 34 krajów. Swe ekspozycje narodowe przygotowało aż osiem państw: Azerbejdżan, Białoruś, Izrael, Republika Korei, Polska, Federacja Rosyjska, Turcja i Ukraina. Poza lokalnymi wystawcami, najwięcej podmiotów reprezentowało: Turcję (37), Izrael (16), Polskę (16) i Białoruś (10).

Na statycznej ekspozycji plenerowej, poza kilkoma egzemplarzami zagranicznej proweniencji, czy też wyprodukowanych na mocy licencji, przeważały gotowe wyroby, rozwiązania i technologie z oferty przemysłu obronnego Azerbejdżanu, kontrolowanego przez Ministerstwo Przemysłu Obronnego. Stąd też właśnie lokalne produkty i projekty będą także głównym tematem relacji. Wśród wspomnianych eksponatów zagranicznych należy wspomnieć, wyróżniający się swymi rozmiarami, polowy system rakietowy T-122/300 tureckiej firmy Roketsan. Jego prezentacja, a także „ozdobienie” flagami Turcji i Azerbejdżanu było ostatecznym potwierdzeniem, że pierwszym zagranicznym odbiorcą tego nowoczesnego systemu wsparcia ogniowego wojsk są właśnie Siły Zbrojne Republiki Azerbejdżanu. Wśród wyrobów licencyjnych były pojazdy opancerzone Marauder i Matador, mające południowoafrykański rodowód, a także kilka typów bezzałogowych aparatów latających i balonowy system obserwacyjny, opracowane w Izraelu, a prezentowane pod szyldem lokalnej firmy AZAD. Spośród sprzętu zakupionego za granicą wystawiano słowacki samobieżny trał przeciwminowy Bożena-5, prezentowany przez Azerbejdżańską Narodową Agencję Walki z Minami (ANAMA).

Azerbejdżan jest niezwykle aktywny w wielu sferach przemysłu obronnego, dążąc do uzyskania możliwie największej niezależności technicznej i produkcyjnej. Oczywiście, nie brakowało propozycji światowych potentatów, oferujących swe rozwiązania w tych dziedzinach, które z różnych względów wykraczają poza możliwości lokalnego przemysłu. Azerbejdżan intensywnie poszukuje np. możliwości modernizacji swej marynarki wojennej i obrony wybrzeża, czy też radykalnego zwiększenia możliwości obrony przeciwlotniczej. Właśnie w tym obszarze najciekawszą nowością była prezentacja modelu baterii systemu Barak-8 izraelskiej firmy IAI, a także wystawienie makiety aktywnej głowicy samonaprowadzania pocisku tego systemu w naturalnej wielkości. Ciekawym aspektem tej prezentacji był fakt, że na stoisku firmy modele i makieta wystawione były tylko podczas pierwszego dnia wystawy, gdy odwiedzał ją prezydent tego kraju.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 10/2014