Advanced Precision Kill Weapon System

Jakub Palowski

Advanced Precision Kill Weapon System

– system naprowadzania dla rakiet niekierowanych

Dopiero czterdzieści lat po pierwszym wykorzystaniu bojowym bomb kierowanych laserowo, na pole walki trafił system precyzyjnego rażenia wykorzystujący konstrukcję rakiet niekierowanych na zasadzie plug and fight. Chodzi o jeden z najprostszych i najpowszechniejszych typów klasycznego uzbrojenia lotniczego – APKWS II (Advanced Precision Kill Weapon Systems), produkowany przez BAE Systems.

Na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci miała miejsce niezwykle szybka ewolucja środków precyzyjnego rażenia. 11 i 13 maja 1972 roku, w atakach na mosty Paula Doumera i Thanh Hoa w Demokratycznej Republice Wietnamu, zostały po raz pierwszy użyte bomby kierowane laserowo. W obydwu przypadkach skuteczne zastosowanie relatywnie niewielkiej liczby bomb kierowanych pozwoliło na uzyskanie zniszczeń nieporównywalnie większych od osiąganych we wcześniejszych atakach, mimo że te ostatnie były przeprowadzane przez duże grupy samolotów. W czasach wojny wietnamskiej, a nawet pierwszej wojny w Zatoce Perskiej, środki precyzyjnego rażenia stanowiły nadal jedynie niewielki procent uzbrojenia przenoszonego przez lotnictwo. Służyły głównie do rażenia najważniejszych, najtrudniejszych do zniszczenia i najsilniej bronionych celów.

Prace studyjne nad wykorzystaniem niekierowanych rakiet jako broni precyzyjnego rażenia rozpoczęły się w 1991 roku, tuż po wojnie w Zatoce Perskiej. Zniszczenie wielu z celów, do rażenia których wykorzystano przeciwpancerne pociski kierowane (ppk), jak TOW czy Hellfire, bynajmniej nie wymagało ich użycia, a głównym powodem ich stosowania było dążenie do precyzyjnego rażenia celu oraz uniknięcie zagrożenia powodowanego przez środki przeciwlotnicze bliskiego zasięgu, a także... brak innych środków rażenia. Wykorzystanie ppk do niszczenia lekkich pojazdów czy nawet strzelców wyborowych nie tylko generowało nadmierne koszty, ale także zmniejszało liczbę celów, które mogą zostać skutecznie rażone w czasie jednej misji. Do podobnych wniosków prowadziły doświadczenia z operacji pokojowych prowadzonych w latach 90. na Haiti i w Somalii. Wstępne wymagania dla APKWS (Advanced Precision Kill Weapon System) zostały sformułowane przez US Army w 1996 roku. Z założenia miał on wykorzystywać rakiety niekierowane kalibru 70 mm i półaktywny system samonaprowadzania laserowego, i stanowić przede wszystkim uzbrojenie śmigłowców bojowych oraz rozpoznawczych US Army. W pierwotnej postaci miał składać się z układu naprowadzania wraz z powierzchniami aerodynamicznymi, dołączanymi do standardowych rakiet niekierowanych kalibru 70 mm. Maksymalny zasięg miał wynosić do 6 km, a średni błąd trafienia – nie więcej niż 1 m. Niestety, ówczesny poziom rozwoju technologii nie pozwolił na spełnienie założeń i program, realizowany przez General Dynamics, został ostatecznie anulowany w kwietniu 2005 roku. Nie istniały jeszcze odpowiednio niezawodne i tanie miniaturowe systemy elektroniczne, które można by zastosować do naprowadzania niewielkiego niekierowanego pocisku rakietowego w warunkach bojowych.

Anulowanie programu APKWS nie oznaczało rezygnacji z dążenia do wykorzystania rakiet kalibru 70 mm jako broni precyzyjnego rażenia. Niedługo potem rozpisano nowy przetarg, nazwany APKWS II. Wymagania zostały nieco złagodzone – średni błąd trafienia miał teraz wynosić nie więcej niż 2 metry, a maksymalny zasięg rażenia 5 kilometrów. Kontrakt na realizację programu podpisano z BAE Systems w kwietniu 2006 roku, po przeprowadzeniu m.in. dwóch strzelań próbnych 70 mm rakietami z systemem samonaprowadzania laserowego. Niedługo później US Army zrezygnowała z kontynuowania programu, nie składając wniosku o jego finansowanie w roku fiskalnym 2008.

Tymczasem środowisko pilotów śmigłowców Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych uznało przedsięwzięcie za warte kontynuacji. Dzięki temu program APKWS II został pod koniec 2008 roku przejęty przez połączone dowództwo sił lotniczych US Navy i USMC (NAVAIR). Rok później, w listopadzie 2009 roku, rozpoczęto serię prób pocisków z systemem APKWS II. Zakres prób obejmował strzelania do celów stacjonarnych i ruchomych ze śmigłowców AH-1W Cobra, pilotowanych przez załogi USMC. Pociski były wyposażone w głowice bojowe, które detonowały po trafieniu celu. Okazało się, że średni błąd trafienia wyniósł zaledwie 0,75 m. Po pomyślnym zakończeniu prób, 9 kwietnia 2010 roku, system zaakceptowano jako gotowy do produkcji seryjnej. Kontrakt na rozpoczęcie produkcji przedseryjnej (Low-Rate Initial Production, LRIP) został podpisany 30 lipca 2010 roku i obejmował wyprodukowanie 325 pocisków. Realizacja drugiej partii przedseryjnej, LRIP-II, obejmującej 600 pocisków, została zakontraktowana 3 stycznia 2011 roku. Łączna wartość obydwu zamówień wynosiła około 27 mln USD.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 01/2013