Altay

Paweł Przeździecki

Altay

– czołg podstawowy po turecku

Program narodowego tureckiego czołgu podstawowego (Milli Tank Üretimi Projesi – MITÜP) rozpoczął się w marcu 2007 roku przyznaniem kontraktu na realizację przedsięwzięcia koncernowi Otokar. Wydarzenie to poprzedził kilkuletni okres testów zagranicznych konstrukcji: amerykańskiego M1A2 Abramsa, niemieckiego Leoparda 2A6EX, francuskiego Leclerca i ukraińskiego T-84-120 Jatahana, które miały być elementem programu pozyskania nowego wozu bojowego za granicą – w 2004 roku konkurs został jednak anulowany. Podjęcie decyzji o przejęciu 298 Leopardów 2A4 z nadwyżek sprzętowych Bundeswehry miało być rozwiązaniem doraźnym, umożliwiającym szybkie podniesienie poziomu technicznego tureckich sił pancernych. Jednocześnie zyskano czas na przygotowanie do rozpoczęcia programu „czołgu narodowego”. Mocną pozycję potencjalnego partnera tureckiego przemysłu miał niemiecki koncern Krauss-Maffei Wegmann, oferując dostęp do technologii Leoparda 2. Konkurentami Niemców były: francuski Nexter (GIAT) oraz południowokoreański Hyundai Rotem, realizujący program czołgu podstawowego podstawowego XK2. W lipcu 2008 roku Turcy – dość nieoczekiwanie – wybrali współpracę z partnerem z Dalekiego Wschodu. Umowa przewidywała około 50-procentowy transfer technologii XK2 do Turcji. Nowy czołg nazwany został Altay na cześć generała Fahrettina Altaya, dowódcy kawaleryjskiego, bohatera wojny o niepodległość w latach 1919–1922, bliskiego współpracownika Mustafy Kemala (słynnego „ojca Turków”). W 2008 r. ujawniono pierwsze komputerowe wizualizacje Altaya, stanowiące głównie owoc fantazji artystycznej. Wizerunek przedstawiony w kwietniu 2010 roku był już znacznie bliższy rzeczywistości. Pomimo bliskiego pokrewieństwa z południowokoreańską „Czarną Panterą” turecki czołg wyraźnie się różnił. Miał zmodyfikowany kadłub, wydłużony o jedną (siódmą) parę kół jezdnych. Stanowisko kierowcy znalazło się z prawej strony kadłuba – przeciwnie niż w XK2. Zmieniono konstrukcję bocznych ekranów pancernych oraz przedniej górnej płyty kadłuba. Altay miał otrzymać nową, trzyosobową wieżę. Rezygnacja ze zmechanizowanego układu ładowania armaty na rzecz ładowniczego uniemożliwiła zastosowanie nisko profilowego rozwiązania, charakterystycznego dla „Koreańczyka”. Mimo to wieża sprawiała wrażenie starannie zaprojektowanej, z wąską osłoną jarzma armaty, spłaszczonym stropem zapewniającym dowódcy dobre warunki obserwacji przez peryskopy i panoramiczny przyrząd obserwacyjno-celowniczy. Uwagę zwracało zdalnie sterowane stanowisko 12,7 mm wkm oraz, co nie jest bez znaczenia, dość eleganckie kształty, z wyrzutniami granatów dymnych i bocznymi zasobnikami wkomponowanymi w obrys. Co najważniejsze, wizualizacja dowodziła, że Turcy zdecydowali się na opracowanie dość konwencjonalnego czołgu, odpowiadającego wymiarowo i masowo pojazdom III/III+ generacji. We wrześniu 2010 roku zakończyły się prace koncepcyjne. W listopadzie Otokar złożył zamówienie na cztery zespoły napędowe, składające się z silnika MTU MT883 i układu przeniesienia mocy Renk HSWL 295TM (Europowerpack), przeznaczone dla prototypów. Niemal jednocześnie zapowiedziano, że seryjne czołgi otrzymają jednostki napędowe wyprodukowane w Turcji. Równolegle z pracami nad wozami prototypowymi kompletowano demonstrator. Zgodnie z planami, badania prototypów Altaya mają zakończyć się do 2015 roku. W 2016 roku czołg będzie gotowy do służby oraz ewentualnego eksportu. Pierwsza seria ma liczyć 250 wozów, jednak docelowo liczba nowych tureckich czołgów może sięgnąć 1000 pojazdów.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 6/2011