Amerykanskie Westerplatte

Filipiny to archipelag blisko 7100 wysp i wysepek położonych na zachodnim Pacyfiku, na wschód od Indochin, na południe od Tajwanu i na południowy wschód od Japonii. W skład archipelagu wchodzi największa wyspa Luzon na północy, nieco mniejsza Mindanao na południu i grupa dużych wysp Visayas w centrum. Stolica obecnej Republiki Filipin, Manila, leży w południowej części wyspy Luzon, na zachodnim jej wybrzeżu, we wnętrzu Zatoki Manilskiej. Od południa Zatokę Manilską oddziela od morza półwysep Bataan. W 1941 r. Filipiny nie były samodzielnym państwem. Poprzednio kolonia hiszpańska od 1570 r., w maju 1898 r. została podbita przez Amerykanów, którzy podjęli okupację wysp. W 1913 r. nadali im częściową autonomię, co zapoczątkowało okres dość przyjaznych rządów USA na Filipinach. 24 marca 1934 r. amerykański Kongres wydał ustawę, na podstawie której Filipiny miały uzyskać całkowitą niepodległość w 1946 r., po 10-letnim okresie przejściowym od momentu wejścia ustawy w życie. W 1935 r. prezydentem Filipin wybrano Manuela Quezona, a jesienią tego roku ukonstytuowało się Zgromadzenie Narodowe Filipin – parlament powstającej republiki. Do 1946 r. Amerykanie zarezerwowali sobie prawo do stacjonowania własnych Sił Zbrojnych na wyspach, a po 1946 r. zakładali utrzymanie bazy morskiej, co miało zostać wynegocjowane już z nowym rządem Filipin.  Filipiny mają pewne bogactwa naturalne, w tym złoża ropy naftowej, chromu, rudy żelaza, miedzi, niklu, srebra, złota, soli kamiennej i kobaltu, ale Amerykanie nie zamierzali ich eksploatować na własne potrzeby, transport surowców przez cały Pacyfik byłby bowiem zbyt drogi. Bogactwa te i rozwijająca się turystyka miały natomiast pomóc nowemu państwu w rozwoju gospodarczym. Dla USA największe znaczenie miało samo położenie Filipin, bowiem w Azji Południowo-Wschodniej Filipiny zajmują szczególne miejsce, leżą na przecięciu szlaków komunikacyjnych z Japonii do Indonezji, z Malajów i Indonezji do USA, z Australii do Japonii, a także w pobliżu szlaków morskich łączących Japonię z Malajami i południowymi Chinami. W razie wojny amerykańsko-japońskiej siły morskie i powietrzne korzystające z baz na Filipinach mogłyby bardzo utrudnić zaopatrywanie Japonii we wszelki niezbędne surowce, co mogło spowodować kompletny paraliż państwa.

Amerykańskie przygotowania obronne
21 grudnia 1935 r. filipiński parlament wydał pierwszą swoją ustawę – o obronie narodowej. Filipińskie wojsko tworzone pod kierunkiem Amerykanów, miało się składać z 10 000 kadry i docelowo 400 000 rezerwistów, stopniowo przeszkalanych w trakcie odbywania obowiązkowej służby wojskowej. W organizacji, wyszkoleniu i wyposażeniu Sił Zbrojnych Filipin mieli pomóc Amerykanie, a pierwszym jej dowódcą został gen. Douglas George MacArthur, były Szef Sztabu US Army. Do opracowania planów obrony wysp, gen. MacArthur dobrał sobie dwóch zdolnych majorów – Dwighta D. Eisenhowera i Jamesa B. Orda. To właśnie pod ich kierunkiem opracowano plan obrony Filipin przed agresją. Trzonem filipińskich Sił Zbrojnych miała być jedna dywizja piechoty licząca 7500 oficerów i żołnierzy, ponadto do 1946 r. miało być przeszkolonych wspomnianych 400 000 rezerwistów, z których można było formować kolejne dywizje. Charakterystyczną cechą planu było to, że pełna gotowość obronna miała zostać osiągnięta w 1946 r.

Zadaniem armii filipińskiej miała być wyłącznie obrona wysp macierzystych. Gen. MacArthur uważał, że do obrony wystarczą jednostki piechoty, najlepiej dostosowane do operowania w górzystej dżungli i niedostępnych terenach Filipin, z których każda miała przydzielony do obrony odcinek w pobliżu miejsca zamieszkania tworzących ją rekrutów. W ten sposób siłę obrony potęgowały dwa czynniki: silna motywacja żołnierzy, że bezpośrednio bronią własnego domu oraz dobra znajomość terenu, na którym dana jednostka miała operować. Nie przewidywano udziału znacznych sił morskich w obronie, miały one się składać głównie z sił lekkich, w tym kutrów torpedowych, operujących na wodach przybrzeżnych. Zadaniem filipińskiego lotnictwa natomiast miała być obrona obiektów i wojsk przed atakiem z powietrza, wsparcie wojsk lądowych oraz prowadzenie rozpoznania. Szkolenie piechoty odbywało się w różnych częściach kraju, szkolenie artylerii skoncentrowano w Fort Stotsenburg około 70 km na północ od Manili, szkolenie specjalistyczne zaś (saperskie, inżynieryjne, łączności, logistyczne) skoncentrowano w Fort William McKinley na południe od Manili. Do końca 1939 r. przeszkolono 104 000 rezerwistów filipińskich i 4800 oficerów.