Arktyczne Herculesy. LC-130H Skibirds

Rogier Westerhuis / Aero Image

139. Dywizjon Transportu Lotniczego (Airlift Squadron), wchodzący w skład 109. Skrzydła Transportu Lotniczego (Airlift Wing) nowojorskiej Air National Guard, jest prawdopodobnie jedyną jednostką latającą, która operuje na obu krańcach globu. Skrzydło wspiera bowiem działania badawcze amerykańskiej National Science Foundation w obu regionach polarnych, dwóch z kilku najbardziej niegościnnych obszarów na planecie.

Jednostka została utworzona w 1948 roku jako 109. Dywizjon Myśliwski (Fighter Squadron) i początkowo operowała na samolotach Republic P-47 Thunderbolt. W 1960 roku przezbrojono ją w maszyny transportowe Boeing C-97 Stratofreighter i jako 109. Grupę Transportu Powietrznego (Air Transport Group) przeznaczono do wykonywania zadań strategicznego transportu powietrznego. Pierwsze samoloty Lockheed C-130A Hercules weszły na stan jednostki w 1971 r. Prawie ćwierć wieku później, w 1995 roku, jednostka stała się 109. Skrzydłem Transportu Lotniczego. Obecnie stacjonuje w bazie Stratton Air National Guard w miejscowości Schenectady w stanie Nowy Jork.

Wczesne ostrzeganie

Zbudowana w połowie lat pięćdziesiątych amerykańska linia radarowa DEW (Distant Early Warning) została zbudowana w celu wykrywania rosyjskich bombowców, których ataku przez Arktykę spodziewano się przez całą zimną wojnę. Linia urządzeń radarowych rozciągała się od Islandii przez Grenlandię, Kanadę i Alaskę. Dwa z czterech stanowisk DEW w Grenlandii, DYE- 2 i DYE-3, znajdowały się tak wysoko za kołem podbiegunowym, że dostępne były wyłącznie drogą powietrzną.

Początkowo zadanie dostarczenia personelu i ładunków dla tych stanowisk zostało przydzielone 17. Dywizjonowi Taktycznego Transportu Lotniczego (Tactital Airlift Transport Squadron) Firebirds z Alaski, ale w 1975 roku przekazano je 109. Skrzydłu, które do tego celu wydzieliło 11 samolotów C-130 Hercules. Pięć maszyn wyposażono w tym celu w płozy i oznaczono C-130D. Koniec zimnej wojny i rozwój satelitarnych systemów wczesnego ostrzegania spowodował zamknięcie DEW w Grenlandii. Ostatni lot do stacji DYE-3 wykonano w grudniu 1989 r.

W 1984 roku starzejące się C-130A i C-130D zostały zastąpione przez osiem nowych C-130H, z których cztery, oznaczone jako LC-130 Skibirds, były wyposażone w płozy. Obecnie 109. Skrzydło ma dwanaście C-130, w tym dziesięć Skibirdów (cztery są własnością National Science Foundation), oraz dwa standardowe C-130H, lokalnie określane jako Wheelbird.

Kiedy zakończyły się misje obsługi linii DEW, skrzydło straciło swoje główne zadanie, ale od początku lat 90. wspierało działania National Science Foundation, które w ostatniej dekadzie XX wieku znacznie się poszerzyły. Mimo że jednostka lotnicza jest częścią sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych, jej głównym zadaniem jest wsparcie fundacji, działającej zarówno na Antarktydzie, jak i na Grenlandii. Szkolenie i inne loty o przeznaczeniu wojskowym nie są opłacane przez NSF i pokrywane z własnego budżetu jednostki.

Wspieranie nauki na Grenlandii Każdego roku od kwietnia do września 109. AW operuje na Grenlandii w dwutygodniowych turach, podczas których rozmieszcza trzy lub cztery LC-130H i około 80 osób personelu lotniczego na lotnisku Kangerlussuaq, wcześniej znanym jako Sondrestrom Air Base. Jednostka operuje z południowej części bazy, a za siedzibę ma stary budynek straży pożarnej. Obiekty są dość wiekowe i skromnie wyposażone, ale wystarczające. Stąd wykonywane są loty do dwóch obozów naukowych. Pierwszy, Summit Camp, znajduje się na wysokości 10 500 stóp [3500 m] na lodzie, około 420 mil [675 km] na północny wschód od Kangerlussuaq. Drugi, EastGRIP Camp, zlokalizowany jest 560 mil [900 km] na północny wschód od Kangerussuaq.

109. AW przewozi do obu obozów personel, wyposażenie i zaopatrzenie, w tym paliwo. Jest ono transportowane w beczkach o pojemności 55 galonów [200 l] lub wypompowywane ze zbiorników paliwa samolotu do zbiorników cywilnych pracowników. Samoloty transportują również próbki rdzenia lodowego z obozu EastGRIP do USA, co jest delikatnym przedsięwzięciem, ponieważ zmiany temperatury mogą je uszkodzić.

Podczas operacji ubiegłego lata na Grenlandii 109. Skrzydło wykonało 238 misji (146 z nich to loty szkoleniowe w Camp Raven), przewieziono około 750 tys. kg ładunku, 257 tys. litrów paliwa i 780 pasażerów.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 10-11/2019