Armée de l’Air po pierwszej dekadzie XXI wieku

Marek Łaz

Armée de l’Air

po pierwszej dekadzie XXI wieku

(część I)

Zaanonsowana przez Prezydenta Republiki 21 marca 2008 r. i opublikowana 17 czerwca 2008 r. Biała Księga, dotycząca spraw obronności i bezpieczeństwa narodowego Francji i jej terytoriów zamorskich (Le Livre Blanc sur la Défense et la Sécurité Nationale), definiowała globalne założenia na lata 2009-2020. Była już trzecią z kolei Białą Księgą po pierwszej opublikowanej w 1972 r. przez rząd Michel’a Debré oraz kolejnej z 1994 r. opracowanej za rządów Eduarda Balladura. Opublikowana w 2008 r. księga składa się z siedmiu rozdziałów określających m.in. cele polityki obronnej, orientację na możliwości sektora publicznego w zakresie obrony i bezpieczeństwa narodowego jak również restrukturyzacji sił zbrojnych, w tym organizacji i wyposażenia Armée de l’Air.

Przyjęte założenia zakładają wiele znaczących zmian w dotychczasowej działalności tego rodzaju sił zbrojnych. Wprowadzanie tych zmian przebiega stopniowo, według przyjętych założeń mimo zaangażowania się Francji w operacje poza granicami kraju OPEX, w tym znaczący udział w działaniach nad terytorium Afganistanu. Likwidacja wielu baz, jednostek lotniczych, stopniowe wycofywanie sprzętu nie spowodowały utraty gotowości sił powietrznych do wykonywania zadań bojowych zarówno nad terytorium Francji jak i poza jej granicami, choć cięcia są bardzo głębokie i trudne do akceptacji przez żołnierzy. Wprowadzenie nowych samolotów, rodzajów uzbrojenia jak i wreszcie reaktywacja jednostek – wszystko to prowadzi do transformacji sił powietrznych stosownie do wymagań współczesności.

Okres początkowy gruntownych przemian w strukturach i doktrynie Armée de l’Air (AdlA) przypadł na okres, kiedy dowódcą sił powietrznych – CEMAA – był generał Jean-Paul Paloméros. Pełnił służbę począwszy od 25 sierpnia 2009 r. Decyzją Urzędu Rady Ministrów z 1 sierpnia od 17 września 2012 r. nowym dowódcą został generał Denis Mercier. Pilot myśliwski (promocja 1983) służył w jednostkach „Vendée”, Alsace”, „Île-de-France”, „Cambrésis”, pełnił później wiele odpowiedzialnych funkcji w strukturach dowódczych Armée de l’Air.

W ostatnich wywiadach udzielonych specjalistycznej prasie ustępujący dowódca AdlA generał Jean-Paul Paloméros potwierdził, że Siły Powietrzne Francji przechodzą niezwykły i niełatwy okres w swojej historii – w czasie, gdy zachodzą głębokie zmiany w strukturze i organizacji lotnictwa jednocześnie jest ono zaangażowane operacyjnie na wielu teatrach działań wojennych. Operacje bojowe w Afganistanie, Libii czy na terenie Afryki stanowią wyzywanie zarówno dla dowódców jak i dla żołnierzy. Ostatnie lata to również nawiązywanie ściślejszych kontaktów z USAF, RAF, Luftwaffe czy Siłami Powietrznymi Francji. Są utrwalane nawiązywane ostatnio ścisłe kontakty z siłami powietrznymi Indii, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Arabii Saudyjskiej, Brazylii. Do tego dochodzą setki różnych ćwiczeń, w tym międzynarodowych wymagających przemieszczania sił na duże odległości – „Red Flag” (Nevada), „Cop Thunder” (Alaska), „Maple Flag” (Kanada), „Cruzex” (Brazylia), „Salitre” (Chile), czy wreszcie „Pitch Black” (Australia). Według generała powojenna historia Francji jest zawarta w trzech okresach: rekonstrukcja (odbudowa przemysłu lotniczego, pierwsze konstrukcje seryjne w tym odrzutowe), tworzenie potęgi militarnej (od lat sześćdziesiątych, utworzenie sił odstraszania) i wreszcie modernizacja (od lat dziewięćdziesiątych). W ostatnich latach siły powietrzne dokonały znaczących postępów w modernizacji, w tym w przestrzeni kosmicznej.

Wprowadzanie nowego wielozadaniowego samolotu myśliwskiego Rafale, modernizacje części istniejących konstrukcji czy wreszcie wycofywanie przestarzałego sprzętu wpłynęło wyraźnie na poziom wyposażenia tego rodzaju sił zbrojnych. Dodatkowo wprowadzono nowe rodzaje uzbrojenia i wyposażenia, nowy rodzaj samolotów – bezzałogowych samolotów rozpoznawczych, zmodernizowano systemy komunikacji (cyfryzacja pola walki) wprowadzając szynę transmisji danych L16 w nowych konstrukcjach i w części we wcześniejszych samolotach oraz system Rover sprawdzony w Afganistanie. Duże znaczenia miało wprowadzenie w bazach jednostek zajmujących się obsługą samolotów ESTA (Escadron de Soutien Technique Aéronatique) w miejsce dywizjonowych.

Wielkim sukcesem okazało się wprowadzenie nowego wielozadaniowego samolotu myśliwskiego Rafale. W chwili obecnej samolot ten zastępuje wcześniejsze konstrukcje jak Mirage F1(wsparcie taktyczne, rozpoznanie), Jaguar (wsparcie taktyczne), Mirage 2000C (przewaga powietrzna), Mirage IV (lotnictwo strategiczne) w lotnictwie sił powietrznych czy F-8 Crusader, Super Etendard czy Etendard IVP w lotnictwie sił morskich.

Ustępujący CEMAA potwierdził również, że ostatnie działania bojowe wykazały pilną konieczność bardzo szybkiego wprowadzenia do wyposażenia nowych typów samolotów (tankowania powietrznego, transportowych), nowych bezzałogowców.

Dużym wyzwaniem dla prawidłowego działania sił powietrznych była reforma organizacyjna – od 2008 r. przewidziano likwidację aż dwunastu baz lotniczych, zmniejszono liczbę dowództw (dowództwa operacyjne, organiczne i terytorialne) z czternastu do siedmiu. Zarówno według ustępującego jak i nowego szefa sił powietrznych założenia modernizacji opublikowane w Białej Księdze będą kontynuowane.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 5/2013