Atak komandosów-samobójców Giretsu na lotnisko Yontan

Adam Jarski

Z końcem 1944 roku w Japonii utworzono Jednostkę Powietrznodesantową Giretsu, której zadaniem miały być ataki na alianckie lotniska. 24 maja 1945 roku zrealizowała ona samobójczą operację Gi-gou, której celem był atak na opanowane przez Amerykanów kilka tygodni wcześniej lotnisko Yontan na Okinawie. Większość komandosów zginęła jeszcze w powietrzu, w zestrzelonych samolotach transportowych. Nieliczni Giretsu, którzy znaleźli się na lotnisku, zdołali jednak wywołać spory chaos oraz doprowadzić do powstania paniki wśród amerykańskiego personelu, co umożliwiło im wyrządzenie zaskakująco dużych zniszczeń.

W kwietniu 1944 roku utworzono na Okinawie 32. Armię, której organizatorem został generał broni Masao Watanabe; rozpoczęto też wzmacniać pozycje – przede wszystkim rozbudowywać jakże ważną strukturę baz lotniczych. W tym czasie Cesarska Armia Japońska postanowiła o zbudowaniu na Okinawie nowych lotnisk. Jednym z nich było Kita, znane później jako Yontan czy też pod okinawską nazwą Yomitan, pochodzącą od leżącej w pobliżu na zachodnim wybrzeżu wioski (spotyka się również formę Yonzan).

Planowano, że w celu obrony Okinawy będzie do dyspozycji ponad 3000 samolotów, z tego 250 rozmieszczonych na trzech lotniskach wyspy: Kadena, Yontan oraz Ie (położonym na pobliskiej wysepce Ie Shima). Pozostałe maszyny miały bazować na południu Wysp Japońskich. Obsługę tych trzech lotnisk zapewniał 19. rejon materiałowo-technicznego zabezpieczenia lotnictwa, liczący 7 tys. ludzi. W zakres jego zadań wchodziła również działalność remontowa sprzętu latającego oraz infrastruktury lotniskowej, w tym remont i rozbudowa pasów startowych.

W sierpniu 1944 roku na czele nowo sformowanej 32. Armii stanął generał broni Mitsuru Ushijima, który w 1941 roku gromił Brytyjczyków w Birmie, a później pełnił funkcje sztabowe i w 1943 roku został komendantem japońskiej akademii wojskowej Cesarskiej Armii.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 4/2018