Dymitr Atanasow

 

 

Fundamenty bułgarskiego przemysłu lotniczego zostały położone jeszcze przed pierwszą wojną bałkańską, kiedy to w 1912 r., przy Pierwszej Kompanii Aeroplanów (Parwo Aeroplanno Otdelenie) utworzono oddział wsparcia technicznego, który w lipcu 1917 r. przekształcono w Warsztaty Techniczno- Remontowe, rozmieszczone na lotnisku Bożuriszte koło Sofii. Po pierwszej wojnie światowej warsztaty przekształcono w zakład lotniczy DAR (Darżawna Aeroplanna Rabotilnica – Państwowy Warsztat Samolotowy). W zakładach tych pracowali tacy konstruktorzy jak inż. (później profesor) Herman Winter, który unowocześnił zakład, wdrożył produkcję seryjną samolotów DAR „Uzunow” 1 (kopia samolotu rozpoznawczobombowego DFW C.Va) i DAR-2 (kopia samolotu rozpoznawczo-bombowego i szkolnego Albatros C.III), stworzył biuro konstrukcyjne i zaprojektował kilka udanych konstrukcji, takich jak DAR-1 (samolot szkolenia podstawowego – seria dwudziestu maszyn), DAR-3 (samolot łącznikowy, produkowany w trzech seriach – w sumie dziewiętnaście maszyn), DAR-5 (prototyp przejściowego samolotu myśliwskiego), inż. (później profesor) Cwetan Łazarow (DAR-6, DAR-9, DAR-10) i inż. Kirił Petkow (DAR-8). W 1926 r. powstała koło miasta Kazanlak filia czechosłowackich zakładów lotniczych AERO-Praha, odkupiona w 1930 r. przez włoskie zakłady Caproni, która pod nazwą Kaproni Balgarski produkowała seryjnie samoloty szkolne KB-1 (kopia samolotu Caproni Ca.100), KB-2UT, samoloty łącznikowe i rozpoznawcze KB-3, KB-4, KB-5, lekkie samoloty transportowe KB-9 (modyfikacja Caproni Ca.309 Gibli) i rozpoznawcze KB-11 budowane w niewielkich seriach dla własnych wojsk lotniczych. W 1938 r. rozpoczęto budowę zakładu DSF Lowecz (Darżawna Samoletna Fabryka – Państwowa Fabryka Samolotów w Loweczu). Plany zakładu zostały zakupione w Polsce, a przy budowie nadzór i pomoc techniczną sprawowali polscy inżynierowie. W DSF Lowecz produkowano seryjnie samoloty szkolne DAR-9 Siniger, w latach 1949–1954 zbudowano łącznie 310 samolotów szkolno-treningowych LAZ-7 i LAZ-7M konstrukcji prof. Cwetana Łazarowa. W 1954 r. pod naciskiem ZSRR, w ramach tzw. restrukturyzacji gospodarki, decyzją Rady Państwa z dnia na dzień zlikwidowano przemysł lotniczy w Bułgarii. Przerwano przygotowania do produkcji seryjnej wielozadaniowego samolotu transportowo-łącznikowego Jak-12B (Bułgarski) – zbudowano dwie maszyny przedseryjne. Zakłady lotnicze przestawiono na inną produkcję, a inżynierów i techników przeniesiono do wojskowych baz remontowych, tworzonych w ramach struktur Ministerstwa Obrony Bułgarii. Zachowano jedynie lotniczy warsztat remontowy (w mieście Musaczewo, przeniesiony później do Michajlowgradu) paramilitarnej organizacji DOSO (Dobrowolna Organizacja za Sadejstwie na Otbranata – Ochotnicza Organizacja Wsparcia Obrony), którym w latach 1958–1969 budowano niewielkie serie szybowców Jastreb, Kometa-Standard i Biser inżynierów Ljubena Panowa i Dymitra Panczowskiego. Dwukrotnie próbowano odtworzyć produkcję lotniczą w Bułgarii. Próby te były podejmowane w lotniczym zakładzie remontowym „Chan Asparuch” w mieście Dobricz w Bułgarii, a ich inicjatorem był wieloletni główny inżynier, a później dyrektor zakładu, płk mgr inż. Dymitr Iwanow Atanasow – absolwent Politechniki Wrocławskiej i Politechniki Warszawskiej, którego sylwetkę chcielibyśmy przybliżyć.