Samoloty ATR 42 i ATR 72
Michał Petrykowski
Samoloty ATR 42 i ATR 72
– 25 lat turbośmigłowego sukcesu
(cz. III)
W początkowej fazie programu ATR jedyną dostępną modyfikacją dostosowaną do przewozu ładunków była opisana już wcześniej wersja Quick Change (ATR 42QC i ATR 72QC). Ze względu na charakter zmian, rozwiązanie to zadowalało głównie operatorów wykorzystujących samoloty do doraźnego przewozu ładunków, jako uzupełnienie operacji pasażerskich. Wraz z pojawieniem się na rynku starszych płatowców, o relatywnie niskiej wartości rynkowej, ekonomicznie uzasadniona okazała się ich przebudowa i wykorzystanie jako wariantu czysto transportowego
Wersje towarowe
W grudniu 2000 r. ogłoszono, iż wyłącznym wykonawcą oferowanych przez koncern ATR wersji towarowych jest firma Aeronavali, należąca do Alenia Aeronautica, przygotowująca m.in. konwersje cargo dużych samolotów odrzutowych DC-10 i MD-11. Opracowano dwa programy modyfikacji ATR 42-300F oraz ATR 72-200F: podstawowy tube (Bulk Freighter Conversion, koszt przebudowy 0,3–0,6 mln USD) oraz zaawansowany, zakładający wprowadzenie powiększonych przednich drzwi ładunkowych LCD – Large Cargo Door (Full Freighter Conversion – koszt około 1,5 mln USD). W zależności od modyfikacji towarowe ATR 42 mogą zabierać 5600/5700 kg frachtu w wersji bulk i około 5300 kg w wariancie LCD, a ATR 72 są dostosowane do przenoszenia 8400/8600 kg ładunku (bulk) i około 8100 kg (LCD). Maksymalna objętość kabiny transportowej w ATR 42 wynosi 56 m3, a w ATR 72 – 75,5 m3. W odróżnieniu od poprzednich modyfikacji Quick Change, wnętrze Freightera zostało pozbawione wszelkich cech i instalacji wymaganych w wariancie pasażerskim. Z kabiny zniknęły schowki na bagaż podręczny wraz z PSU i pozostałym wyposażeniem kabiny, ścianki oddzielające kabinę pasażerską od przedziału cargo, został zdemontowany bufet, toaleta, fotele personelu pokładowego (jump seat). Używana dla tej wersji nazwa – tube – dość dobrze odzwierciedla wygląd wnętrza przestrzeni ładunkowej. Jej podłoga została wzmocniona (maks. obciążenie powierzchni 400 kg/m2, a dopuszczalne obciążenia liniowe 510 kg/m, w przypadku dodatkowej modyfikacji do 610 kg/m) i dostosowana do montowania siatek mocujących ładunek. Opcjonalnie jest możliwe wyposażenie w system rolek ułatwiających przemieszczanie frachtu. W przypadku gdy są przewidziane trudniejsze warunki eksploatacji (ładunek nie jest przewożony w kontenerach lub nie jest zabezpieczany siatkami spider net), ścianki oraz sufit wykonywane z materiału odporniejszego na uszkodzenia są montowane do wzmocnionych elementów chroniących elementy struktury kadłuba. W większości przypadków w ściankach są montowane zaczepy do mocowania poprzecznych siatek oddzielających poszczególne sekcje kabiny. Dla zmniejszenia ciężaru i ułatwienia obsługi okna w przedziale cargo są zaślepiane. Kabina transportowa spełnia wymagania klasy E – jest przeznaczona wyłącznie do przewozu ładunków, załoga nie ma dostępu do jej wnętrza podczas lotu. W związku z powyższym w sekcji cargo znajdują się wykrywacze dymu, istnieje możliwość zamknięcia obiegu powietrza; instalacja wentylacji zabezpiecza kabinę załogi przed dostaniem się do jej wnętrza dymu i toksycznych oparów. Przestrzeń ładunkowa jest oddzielona od kabiny załogi siatką wytrzymującą przeciążenia do g+9.
W grudniu 2000 r. ogłoszono, iż wyłącznym wykonawcą oferowanych przez koncern ATR wersji towarowych jest firma Aeronavali, należąca do Alenia Aeronautica, przygotowująca m.in. konwersje cargo dużych samolotów odrzutowych DC-10 i MD-11. Opracowano dwa programy modyfikacji ATR 42-300F oraz ATR 72-200F: podstawowy tube (Bulk Freighter Conversion, koszt przebudowy 0,3–0,6 mln USD) oraz zaawansowany, zakładający wprowadzenie powiększonych przednich drzwi ładunkowych LCD – Large Cargo Door (Full Freighter Conversion – koszt około 1,5 mln USD). W zależności od modyfikacji towarowe ATR 42 mogą zabierać 5600/5700 kg frachtu w wersji bulk i około 5300 kg w wariancie LCD, a ATR 72 są dostosowane do przenoszenia 8400/8600 kg ładunku (bulk) i około 8100 kg (LCD). Maksymalna objętość kabiny transportowej w ATR 42 wynosi 56 m3, a w ATR 72 – 75,5 m3. W odróżnieniu od poprzednich modyfikacji Quick Change, wnętrze Freightera zostało pozbawione wszelkich cech i instalacji wymaganych w wariancie pasażerskim. Z kabiny zniknęły schowki na bagaż podręczny wraz z PSU i pozostałym wyposażeniem kabiny, ścianki oddzielające kabinę pasażerską od przedziału cargo, został zdemontowany bufet, toaleta, fotele personelu pokładowego (jump seat). Używana dla tej wersji nazwa – tube – dość dobrze odzwierciedla wygląd wnętrza przestrzeni ładunkowej. Jej podłoga została wzmocniona (maks. obciążenie powierzchni 400 kg/m2, a dopuszczalne obciążenia liniowe 510 kg/m, w przypadku dodatkowej modyfikacji do 610 kg/m) i dostosowana do montowania siatek mocujących ładunek. Opcjonalnie jest możliwe wyposażenie w system rolek ułatwiających przemieszczanie frachtu. W przypadku gdy są przewidziane trudniejsze warunki eksploatacji (ładunek nie jest przewożony w kontenerach lub nie jest zabezpieczany siatkami spider net), ścianki oraz sufit wykonywane z materiału odporniejszego na uszkodzenia są montowane do wzmocnionych elementów chroniących elementy struktury kadłuba. W większości przypadków w ściankach są montowane zaczepy do mocowania poprzecznych siatek oddzielających poszczególne sekcje kabiny. Dla zmniejszenia ciężaru i ułatwienia obsługi okna w przedziale cargo są zaślepiane. Kabina transportowa spełnia wymagania klasy E – jest przeznaczona wyłącznie do przewozu ładunków, załoga nie ma dostępu do jej wnętrza podczas lotu. W związku z powyższym w sekcji cargo znajdują się wykrywacze dymu, istnieje możliwość zamknięcia obiegu powietrza; instalacja wentylacji zabezpiecza kabinę załogi przed dostaniem się do jej wnętrza dymu i toksycznych oparów. Przestrzeń ładunkowa jest oddzielona od kabiny załogi siatką wytrzymującą przeciążenia do g+9.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 4/2010