Bałkańskie „Jastrzębie”
Carlo Kuit & Paul Kievit/ Bronco Aviation
Bałkańskie „Jastrzębie”
Macedonia, oficjalnie znana jako Dawna Jugosłowiańska Republika Macedonii, jest niewielkim państwem na Półwyspie Bałkańskim, w południowo-wschodniej Europie. Jest jednym z państw, które powstało po rozpadzie dawnej Jugosławii. Macedonia ogłosiła niepodległość w 1991 r.
Republika Macedonii od północnego zachodu graniczy z Kosowem, z Serbią od północy, z Bułgarią na wschodzie, Grecją na południu i z Albanią na zachodzie. Macedonia jest członkiem ONZ (1993) i Rady Europy. Od grudnia 2005 r. jest kandydatem na członka Unii Europejskiej, państwo to złożyło też akces do NATO.
W Dawnej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii agencje odpowiedzialne za przestrzeganie prawa podlegają pod Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MSW), znajdujące się w stolicy kraju, w Skopje. W ramach ministerstwa działa Biuro Bezpieczeństwa Publicznego, zarządzane przez dyrektora mianowanego przez rząd na czteroletnią kadencję. Biuru temu podlega m.in. macedońska Policja Państwowa. Policja Macedonii odgrywa ważną rolę w systemie bezpieczeństwa państwa, a w jej ramach bardzo istotne zadania wykonuje jednostka Lotnictwa Policji, mająca długoletnią i bogatą historię.
Jednostka Lotnictwa Policji Macedonii „Jastrzębie” (Helikopterska Edinica „Jastrebi”) dysponuje obecnie niewielką flotą śmigłowców różnych typów. Stacjonują one w Porcie Lotniczym Petrovec oraz w Indrizovo, przy głównym komisariacie Policji Macedonii, ulokowanym około 15 km na wschód od Portu Lotniczego Petrovec. Obecnie używa się tu różnych typów śmigłowców: AB.206, AB.212, AB.412 oraz zakupione w 2008 r. średnie śmigłowce transportowe Mi-17W5 (2) i Mi-171 (2). Te ostatnie miały zostać pierwotnie dostarczone Siłom Powietrznym Iraku, ale gdy kontrakt nie doszedł do skutku, zakupiła je Policja Macedonii, by zwiększyć swoje możliwości operacyjne, szczególnie w nocy oraz w zakresie transportu swojej jednostki do zadań specjalnych.
Oficjalna nazwa jednostki lotniczej Policji Macedonii brzmi: Oddel za vozduhoplovni edinici, co można przetłumaczyć jako Jednostka Lotnicza Policji. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Macedonii używa śmigłowców policyjnych do wykonywania różnorodnych zadań: transport specjalny (przewóz ważnych osobistości), przewóz materiałów na rzecz Policji, transport policyjnej jednostki zadań specjalnych, monitorowanie granicy, misje poszukiwawczo-ratownicze, ewakuacja medyczna i obserwacja ruchu drogowego. Jednostka „Jastrzębi” została sformowana w 1969 r. i od czterdziestu lat używała śmigłowce produkcji Bella. Zakup czterech Mi-17 było niespodzianką, zarówno w Macedonii jak i za granicą, szczególnie biorąc pod uwagę zdobyte doświadczenie w eksploatacji śmigłowców produkcji zachodniej. Wiadomo też, że wojskowa Brygada Lotnicza Macedonii, operująca flotą śmigłowców Mi-17 i Mi-24W ma poważne problemy z dostawą części zamiennych dla nich.
Śmigłowce Mi-171 przechodzą obecnie głęboką modernizację w ramach tzw. Programu Bałkańskiego. Firma Elbit Systems z Izraela jest głównym wykonawcą owej modernizacji, która obejmuje podobny zakres prac, jak wcześniejsza modernizacja według programu „Alexander”, wykonana na wojskowych śmigłowcach Mi-17 i Mi-24 z Brygady Lotniczej Macedonii. Szczegóły obecnej modernizacji nie są dokładnie znane. Szef Oddziału Lotniczego, Dragi Micev, mówi: W pierwszej fazie modernizacji dostosowaliśmy śmigłowce do użycia gogli nocnego widzenia, te prace już zakończono. Faza druga obejmuje zamontowanie generatora cyfrowej ruchomej mapy, nowe radiostacje korespondencyjne, montaż odbiornika GPS i innego wyposażenia. Oba policyjne śmigłowce Mi-171 zostaną zmodernizowane do końca 2013 r. Więcej szczegółów nie zostało jednak ujawnionych.
Jednostka „Jastrzębi” ma obecnie niewielki personel, co powoduje duże obciążenie zadaniami pilotów i techników. Dragi Micev kontynuuje: Nasi piloci i mechanicy to głównie dawni członkowie personelu wojskowego. Mamy sporo doświadczonego personelu, ale są oni poddani wielkiej presji, jako że w jednostce służy tylko około 30 osób. Obsługa techniczna naszych śmigłowców jest wykonywana na miejscu, siłami jednostki. Po wylataniu 600 godzin śmigłowce są wysyłane na remont za granicę. Trudno jest wysłać kogoś na urlop czy wolne, jednostka bowiem wystawia zmiany dyżurne przez 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 2/2014