BAE Systems Hawk

 

W drugiej połowie lat 60. XX wieku szkolenie pilotów odrzutowych samolotów bojowych Royal Air Force opierało się na odrzutowych samolotach trzech typów: British Aircraft Corporation Jet Provost T.3/T.4/T.5, Folland Gnat T.1 oraz Hawker Siddeley Hunter T.7/T.8. Pierwszy z nich służył do szkolenia podstawowego, drugi – zaawansowanego, a trzeci – taktyczno-bojowego, przed przejściem do przeszkolenia na samolocie docelowym. Ten okres stanowił dla systemu szkoleniowego RAF czas zmian, planowano wówczas wymianę samolotów przeznaczonych do szkolenia zaawansowanego i taktyczno-bojowego (Gnat T.1 i Hunter T.7/T.8) – ten drugi miał być zastąpiony przez rozwijany wspólnie z Francją samolot SEPECAT Jaguar. Okazało się jednak, że ten typ będzie za drogi w eksploatacji i ostatecznie został on przystosowany do zadań myśliwsko-bombowych. Wobec tego w styczniu 1970 r. Ministerstwo Obrony Wielkiej Brytanii ogłosiło konkurs na nową konstrukcję, która miała być bezpośrednim następcą obu samolotów, które potrzebowały wymiany1) – według założeń taktyczno-technicznych miała ona charakteryzować się maksymalną masą startową 4,5 tony, prędkością maksymalną 926 km/h, pułapem ponad 13 tys. metrów, możliwością zabrania dwóch bomb o wagomiarze 227 kg każda oraz żywotnością struktury płatowca na poziomie 6000 godzin w powietrzu. Do walki stanęli dwaj lokalni producenci – Hawker Siddeley oraz British Aircraft Corporation. Co ciekawe, Hawker Siddeley, pierwsze prace w tym kierunku podjął jeszcze w 1968 r. (projekt HS.1182). W ich trakcie, pod kierunkiem głównego konstruktora firmy – Gordona Hudsona – przeanalizowano różne koncepcje, które mogłyby zapewnić sukces nowego samolotu szkolno-bojowego. Jedną z nich, był układ foteli tandem ze znacznym przewyższeniem drugiej kabiny, dzięki czemu, zasiadający w niej instruktor, miał posiadać rozszerzone pole obserwacji. Poza tym, konstruktorzy przebadali w tunelu aerodynamicznym, różne układy płatów, usterzenia ogonowego, a także wlotów powietrza – łącznie zbudowano do tego ponad dwadzieścia modeli. Po analizie założeń taktyczno-technicznych, opublikowanych przez Ministerstwo Obrony Wielkiej Brytanii, okazało się, że projekt HS.1182 jest bliski spełnienia wszystkich założeń – jedyną niewiadomą, był silnik. Zespół konstrukcyjny wziął pod uwagę dwanaście różnych turbinowych silników odrzutowych, głównie produkcji brytyjskiej – decydując się złożyć propozycje oparte na dwóch z nich: brytyjskim Rolls-Royce Viper 623 oraz brytyjsko-francuskim Rolls-Royce/Turbomeca Adour. Zaletą tego drugiego silnika była nowsza konstrukcja, charakteryzująca się mniejszym zużyciem paliwa, z kolei Viper 623 charakteryzował się prostszą konstrukcją i niższą ceną. W czerwcu 1971 r. Hawker Siddeley przedstawił trzy propozycje: samolotu z silnikiem Adour przeznaczonego do szkolenia zaawansowanego z użyciem uzbrojenia (1182-AJ), samolotu z silnikiem Adour przeznaczonego do szkolenia zaawansowanego (1182-AT) oraz samolotu z silnikiem Viper 623 przeznaczonego do szkolenia zaawansowanego z użyciem uzbrojenia (1182-V). Konkurująca firma British Aircraft Corporation, przedstawiła dwa warianty samolotu szkolno-bojowego (pod oznaczeniem P.59), różniące się wersjami silnika Viper.

Analiza propozycji trwała do października 1971 r., kiedy to Ministerstwo Obrony Wielkiej Brytanii poinformowało o wyborze oferty firmy Hawker Siddeley – samolotu z silnikiem Adour, przeznaczonego do szkolenia zaawansowanego z użyciem uzbrojenia (1182-AJ). W ciągu kolejnych sześciu miesięcy prowadzono dalsze rozmowy i prace skierowane na dopracowanie projektu. W marcu 1972 r. podpisano kontrakt na zakup dla RAF 176 samolotów szkolno-bojowych Hawk oraz dodatkowego wyposażenia, obejmującego m.in. naziemne symulatory. Co ciekawe, nie przewidziano budowy samolotów prototypowych – do prób i badań w locie miała posłużyć pierwsza seria próbna licząca sześć samolotów. Po ich zakończeniu pięć z nich miało być przekazanych użytkownikowi, a ostatni pozostać u producenta jako samolot demonstracyjno-eksperymentalny. Oblot pierwszego samolotu szkolno-bojowego Hawk miał miejsce 21 sierpnia 1974 r. Badania samolotu i próby klimatyczno-eksploatacyjne (odbywające się m.in. naMalcie, w Egipcie i Kanadzie) trwały cztery lata. Pierwsze Hawki do RAF trafiły w listopadzie 1976 r., a ich dostawy zakończyły się po pięciu latach. W nomenklaturze RAF otrzymały one oznaczenie Hawk T.Mk.1. W 1977 r. firma Hawker Siddeley została, decyzją parlamentu brytyjskiego2), włączona w skład państwowego koncernu British Aircraft Corporation, któremu jednocześnie nadano nazwę – British Aerospace.