Bergara BX11

Martin Helbrant

Hiszpania kontratakuje:

sztucer Bergara BX11

Od kilku lat Hiszpania utraciła swą tradycyjną rolę dostawcy taniej broni dla reszty Europy na rzecz Turcji i Chin, bo iberyjski awans cywilizacyjny sprawił, że nie może już konkurować ceną. Padły Star, Astra, pada Llama, broni się jeszcze Ardesa, potentat na rynku czarnoprochowym. Jednak w tym tunelu zajaśniało światełko – firma Bergara, potentat na rynku luf, postanowił zająć się także produkcją broni.

Bergara to miasto w północnej części Hiszpanii, nieco na południe od baskijskiej stolicy i rusznikarskiego zagłębia, Eibaru. Miasteczko nie za duże, nie za małe, jak raz w sam raz, ze starówką o nieodparcie iberyjskim kolorycie. Kraj Basków, jako się rzekło, był hiszpańskim zagłębiem produkcji broni, działały tu niezliczone setki mniejszych lub większych warsztatów i warsztacików. W XX wieku tu zaczęła się era nowoczesnej industrializacji Hiszpanii, zamówienia z toczącej I wojnę światową i głodnej broni Francji napędzały meteoryczny rozwój miejscowego przemysłu produkcji pistoletów samopowtarzalnych. Marek było setki, producentów tysiące – a skutkiem oczywiście kompletna niewymienność części między indywidualnie pasowanymi pistoletami teoretycznie jednego typu. Wkrótce z tego chaosu wyłoniły się dwa giganty: Star i Astra, które z czasem zaczęły porządkować rynek i wycinać konkurencję. Ten proces przyspieszyła wojna domowa, a potem lata frankizmu – nic tak dobrze nie robi centralizacji produkcji broni, jak porządna dyktatura. Wraz z jej końcem przemysł eibarski zaczął podupadać: oba giganty nie przeżyły końca XX wieku, ich trzeci konkurent, Llama, jest w likwidacji od 1997 roku i nic nie wskazuje, żeby się miał odrodzić.

Tymczasem w Bergarze, słynącej jako ośrodek produkcji surówek lufowych, głównie na eksport do Ameryki – i to nie Łacińskiej, a Północnej jak najbardziej, gdzie marka „Bergara” cieszy się doskonałą opinią – zaczęto na nowo produkować broń. Początkowo były to łamane sztucery jednostrzałowe, trochę w typie niemieckich Bergstützen, choć idące raczej w kierunku utylitarności, niż piękna. Niektórzy doszukują się w nich dowodu na to, że rozbudzone ambicje Bergary to sprawka Ardesy, która miała z nich zrobić swoją nową markę, nie związaną z czarnym prochem. Miała o tym przesądzać forma sztucera Apex, który był bardzo podobny do ardesowych „łamańców” czarnoprochowych – kapiszonowców z kominkiem umieszczonym w tylnej ścianie łamanej lufy. Analiza patentów wykazuje jednak coś wręcz odwrotnego – to Bergara jest właścicielem patentu na zamknięcie łamanej lufy, użyte w czarnoprochowych sztucerach Ardesy.

Modułowy zamek
Nowa propozycja Bergary, BX11, nie ma jednak nic wspólnego ani z Apexem, ani z Ardesą – to na wskroś nowoczesny modułowy sztucer powtarzalny z czterotaktowym zamkiem ślizgowo-obrotowym. Jego modułowość, podobnie jak w Blaserze, czy innych konstrukcjach z tej grupy, polega na możliwości zmiany kalibru i naboju przez wykonalną własnymi siłami użytkownika wymianę lufy, czółka zamka i magazynka. Przy okazji Bergara jest także sztucerem z grupy TD (Take-Down) czyli pozwalającej na bezkarne rozmontowanie do transportu, a przez to znaczne skompaktowanie go i minimalizację pokrowca do przenoszenia broni.

Zamek rygluje się bezpośrednio w lufie, dzięki czemu komora zamkowa nie przenosi obciążeń. Występów ryglowych jest sześć: trzy rygle podzielono każdy na dwie części, z których każda ma własne opory ryglowe w tulei na wlocie lufy – przypomina to nieco wielorzędowy system Weatherby’ego. Rozmieszczenie rygli co 120° sprawiło, że trzon obraca się do odryglowania o 60° zamiast kąta prostego, co ułatwia funkcjonowanie celownika optycznego nad komorą zamkową. Iglica napinana jest w I takcie, przy odryglowaniu, z tym że do momentu pełnego zaryglowania jest zablokowana w zamku, by nie spowodowała przypadkowego wystrzału przy manipulacjach. Wyciąg krótki, obrotowy, podparty sprężyną, a wyrzutnik prętowy w czółku – jak w Remingtonie 700.

Pełna wersja artykułu w magazynie Strzał 3-4/2013