Broń przeciwinwazyjna Kriegsmarine

Mieczysław Jastrzębski

Utrata przez U Bootwaffe przewagi w Bitwie o Atlantyk w 1943 r. postawiła niemieckie Kierownictwo Wojny Morskiej (Seekriegsleitung) przed niewykonalnymi zadaniami: przerwaniem zaopatrzenia Wysp Brytyjskich i uniemożliwieniem nieuchronnego lądowania na Zachodzie Europy wojsk sprzymierzonych i otwarcia drugiego frontu. Rozwój alianckich sił i środków przeciwpodwodnych szybko doprowadził do ograniczenia możliwości operacyjnych U Bootów, transport z USA do Wielkiej Brytanii czyniąc niemal niezagrożonym.

Straty liczebne przestarzałych, dotychczas budowanych typów U Bootów były coraz większe, a nowy, przełomowy typ oceanicznego okrętu podwodnego – Elektroboota – mógł wejść do służby najwcześniej wiosną 1945 r. W tej sytuacji koniecznością stało się utworzenie sił zdolnych do zwalczania alianckiej floty inwazyjnej jeszcze w morzu i uniemożliwiających lądowanie i uchwycenie przyczółków. Dotychczasowa polityka rozwojowa Kriegsmarine skupiona była na działaniach dalekomorskich i nie dysponowała ona środkami zdolnymi podjąć wyzwania. Toteż na przełomie lat 1943 i 1944 zapadła decyzja o utworzeniu dowództwa małych zespołów operacyjnych – Komandos der Kleinkampfverbände. Prawdopodobnie duży wpływ na nią miał przebieg przeprowadzonego 3 miesiące wcześniej ataku, tuż po połowie września, 6 brytyjskich miniaturowych okrętów podwodnych typu X (każdy uzbrojony w 2 ładunki po około 2 t materiału wybuchowego z zapalnikami czasowymi) na silnie chronione niemieckie pancerniki Tirpitz i Scharnhorst oraz krążownik ciężki Lützow (ex-„pancernik kieszonkowy” Deutschland) stacjonujące w pobliżu norweskiego fiordu Alta. Efektem wykorzystania tych dywersyjnych środków walki było uszkodzenie i wycofanie z linii ówczesnego największego niemieckiego okrętu wojennego – Tirpitza. Dowództwo Kleinkampfverbände miało dysponować operującą na wodach przybrzeżnych „bronią ostatniego ratunku”, trudną do zlokalizowania, którą stanowić miały:

•     płetwonurkowie-pływacy bojowi;

•     motorówki wypełnione ładunkami wybuchowymi (Sprengboote);

•     miniaturowe okręty podwodne.

PŁYWACY BOJOWI
W 1941 r. Niemcy utworzyli Marine¬einsatzkommandos (M.E.K.), wzorowane na włoskich doświadczeniach w umieszczaniu min i ładunków wybuchowych przez płetwonurków pod statkami, a także wysadzania mostów i zapór wodnych. Od maja do grudnia 1943 r. we Włoszech odbyło się wspólne szkolenie płetwonurków-instruktorów niemieckich i włoskich. Od stycznia 1944 r. w Valdagno na północy Włoch (koło Vicenzy) nowo wyszkoleni instruktorzy rozpoczęli trening 30 wyselekcjonowanych, najlepszych niemieckich pływaków (w marcu utworzono kolejną, 25 osobową grupę, później następne). Płetwonurkowie wyposażeni byli w najnowszego typu aparaty do oddychania firmy Dräger o obiegu zamkniętym – nie wydzielające widocznych z zewnątrz pęcherzyków powietrza. W kwietniu Marineeinsatzkommandos podporządkowano wydziałowi szkolenia dowództwa Kleinkampfverbände. Od maja szkolenie płetwonurków przeniesiono na położoną w Lagunie Weneckiej wyspę San Giorgio in Alga, gdzie trenowano podkładanie min na dwóch starych frachtowcach, oraz do szkoły SS w Bad Tölz koło Monachium. Jednocześnie kursanci przechodzili intensywne treningi kondycyjne i kurs języka angielskiego. W chwili rozpoczęcia lądowania sił alianckich w Normandii pierwszych 30 płetwonurków było gotowych do działań przeciwko wrogowi. Jednak ich potencjał bojowy nie został wykorzystany do wysadzania jednostek sił inwazyjnych – przydzielono ich do wielu różnych lokalnych dowództw i grup uderzeniowych, gdzie głównie wykonywali zadania minowania oraz wysadzania mostów i zapór wodnych.
Pierwsza akcja bojowa płetwonurków Marineeinsatzkommandos odbyła się nocą z 22/23 czerwca 1944 r. w okolicy Caen...

Pełna wersja artykułu w magazynie  MSiO Nr Specjalny 3/2015