Bezzałogowe statki powietrzne...

Benedykt Sasim

Bezzałogowe statki powietrzne

na Politechnice Poznańskiej

Politechnika Poznańska rozpoczęła swoją działalność w 1919 roku jako Państwowa Wyższą Szkoła Budowy Maszyn. Obecnie posiada dziesięć wydziałów. W każdym wydziale znajdują się Instytuty i Zakłady. Jednym z wiodących Instytutów, którego dyrektorem jest prof. zw. dr hab. inż. Jan Węglarz, członek rzeczywisty PAN, jest Instytut Informatyki. W skład Instytutu wchodzą Laboratoria Badawcze Systemów Mobilnych kierowane przez dr. inż. Mikołaja Sobczaka, wychowanka Politechniki Poznańskiej. Jedną z podstawowych dziedzin działalności Laboratoriów jest opracowywanie systemów kierowania bezzałogowymi statkami powietrznymi przez zakładowe Laboratorium Systemów Mobilnych. Laboratorium od wielu lat testuje swoje urządzenia na kilku typach aparatów latających, które są wytwarzane przez firmę w rejonie Poznania. Zamiarem artykułu jest przedstawienie dorobku rodzimej myśli naukowo-technicznej nie tylko na potrzeby sił zbrojnych, ale i gospodarki narodowej.

Zespół Laboratoriów Badawczych Systemów Mobilnych, działający w Instytucie Informatyki Politechniki Poznańskiej, kierowany przez dr. inż. Mikołaja Sobczaka, jest jednym z najlepszych zespołów badawczo-rozwojowych na Politechnice Poznańskiej. W jego skład wchodzi ponad pięćdziesiąt osób. W Laboratoriach są prowadzone prace badawczo-rozwojowe w ramach projektów związanych z użyciem najnowocześniejszych technologii mobilnych i zaawansowanego przetwarzania w zastosowaniach praktycznych. Dotyczą one bezzałogowych statków powietrznych, wsparcia pracy operacyjnej policji, rozpoznawania obrazów, systemów sieciocentrycznych, a także rozwiązań dla dzieci niewidomych i niedowidzących. Wśród pracowników zespołu jest wielu naukowców z dziedziny informatyki specjalizujących się w sztucznej inteligencji, bazach danych, bezpieczeństwie sieci komputerowych czy rozpoznawaniu obrazów. W skład zespołu wchodzą również młodzi i zdolni programiści, mechatronicy, elektronicy, inżynierowie ruchu i specjaliści z branży lotniczej.

 Zespół ma duże doświadczenie w realizacji projektów o charakterze badawczo-wdrożeniowym. Otrzymał kilka grantów badawczo-rozwojowych z Ministerstwa Nauki. Obecnie współrealizuje dwa kluczowe projekty finansowane przez Unię Europejską:

• Proteus – „Zintegrowany mobilny system wspomagający działania antyterrorystyczne i antykryzysowe” realizowany dzięki wsparciu finansowym pochodzącym z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach 1. osi priorytetowej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka,
• INDECT – „Intelligent information system supporting observation, searching and detection for security of citizens in urban environment” realizowany w ramach 7. Programu Ramowego Unii Europejskiej.

 Inne projekty z obszaru bezpieczeństwa wewnętrznego Państwa: Metody i algorytmy przetwarzania mobilnego w sieciocentrycznych systemach wsparcia pracy operacyjnej Policji 2006-2008, Mobilny sieciocentryczny system wsparcia pracy operacyjnej Policji 2006-2009, BSP – Zarządzanie systemami BSP (Bezzałogowe Statki Powietrzne) w niekontrolowanej przestrzeni powietrznej – aspekty techniczne, organizacyjne i prawne, CAT – „Zintegrowany system informacyjny wspomagający działania antyterrorystyczne CAT”.

 W projekcie Proteus na pracownikach Laboratoriów Badawczych Systemów Mobilnych m.in. spoczywa obowiązek wytworzenia Mobilnego Centrum Dowodzenia oraz oprogramowania do niego, a z kolei w projekcie INDECT są prowadzone prace nad systemem wsparcia funkcjonariuszy policji na terenie poszczególnych Państw Członkowskich – dzięki czemu Zespół posiada spore doświadczenie, dotyczące systemów dowodzenia oraz ich elementów.

 Fakt udziału Zespołu w kluczowych projektach związanych z bezpieczeństwem świadczy o kompetencjach osób tam pracujących oraz o jego wiarygodności, jako uczciwego i rzetelnego partnera. Zespół może być również wsparty pracownikami Instytutu Informatyki będącymi światowej klasy specjalistami o uznanym na arenie międzynarodowej dorobku z innych dziedzin informatyki stosowanej i teoretycznej.

Wśród wdrożeń produktów opracowanych w Laboratoriach Badawczych Systemów Mobilnych są Systemy Dowodzenia i Systemy Śledzące, testowane obecnie w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Poznaniu oraz w innych służbach.

 W zakresie rozwiązań mobilnych Zespół współpracuje także ze Strażą Pożarną, Policją, Strażą Graniczną oraz innymi służbami. Należy nadmienić, że prototypy rozwiązań zaprezentowane przez Laboratoria zostały wysoko ocenione przez specjalistów podczas IV Międzynarodowych Targów Techniki i Wyposażenia Służb Policyjnych oraz Formacji Bezpieczeństwa Państwa, targów CeBIT i salonu lotniczego Le Bourget.

 Na uwagę zasługuje też fakt, że Zespół Laboratoriów Badawczych Systemów Mobilnych realizuje przede wszystkim projekty o charakterze innowacyjnym. Oprócz wysokich wymagań stawianych pracownikom Zespołu, wpływ na to ma niewątpliwie także bogate zaplecze sprzętowo-programistyczne, w które są wyposażone Laboratoria. Do dyspozycji zespołu dr. inż. Mikołaja Sobczaka pozostają najnowocześniejsze urządzenia dostępne na rynku, będące zarówno elementami projektowanych systemów jak i urządzeniami pomiarowymi i badawczymi. Zespół ma także do dyspozycji bogate, specjalistyczne oprogramowanie komputerowe.

Mobilne Centrum Dowodzenia

Mobilne Centrum Dowodzenia to nowocześnie wyposażony pojazd, posiadający system dowodzenia C4I oparty o własną magistralę SOA. To w nim zapadają najważniejsze decyzje. Dane dostarczone m.in. przez samolot bezzałogowy i roboty są przetwarzane na miejscu i wyświetlane decydentom w wirtualnym środowisku za pomocą mającego przekątną 92” videowalla.Wóz jest wyposażony w stolik taktyczny wykorzystujący technologię multitouch oraz cztery stanowiska operatorów, każde wyposażone w cztery monitory dotykowe. Każdy z operatorów może skonfigurować swoje środowisko pracy zależnie od aktualnie wykonywanego zadania oraz własnych preferencji. Dzięki temu dynamika działania praktycznie nie ma sobie równych.

 Mobilne Centrum Dowodzenia to:

• System umożliwiający błyskawiczne przedstawienie aktualnej sytuacji w postaci łatwych do analizy wizualizacji 3D, które są generowane za pomocą zaawansowanych algorytmów. Dzięki temu poza przedstawianiem danych aktualnych i historycznych jest możliwe także ukazanie prognoz rozwoju sytuacji oraz symulacji możliwych wariantów postępowania.
• System umożliwiający bezpośredni kontakt z ekspertami, dzięki czemu nawet w najbardziej nietypowych sytuacjach błyskawicznie można wesprzeć się fachową wiedzą.
• Konfigurowalny system łączności umożliwia współpracę z wieloma służbami w jednej chwili.
• Pojazd niewymagający specjalnej infrastruktury może się rozłożyć w dowolnym miejscu i w mniej niż godzinę rozstawić stanowisko dowodzenia, a operatorzy mogą już pracować w czasie jazdy.
• Pojazd jest wyposażony w zaawansowany system zarządzania energią elektryczną, który umożliwia pobieranie zasilania z dowolnego źródła. Posiada własne generatory oraz pakiet akumulatorów, może funkcjonować wiele godzin bez podłączenia do zewnętrznego źródła energii.

 Mobilne Centrum Dowodzenia ułatwia współpracę różnych służb pracujących w ramach akcji antyterrorystycznej lub antykryzysowej.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 9/2012