Ciężkie działo samobieżne SU-152
Krzysztof Cieślak
Historia czołgów KW nie byłaby kompletna bez opisu pojazdu o wspólnym rodowodzie. Ciężkie działo samobieżne, noszące początkowo oznaczenie KW-14, było ostatnim wozem bojowym mającym za patrona marszałka Woroszyłowa. Co prawda istniał jeszcze czołg eksperymentalny KW-13, ale był on całkowicie nową i odmienną konstrukcją. Oznaczenie takie przyznano dla ominięcia zakazu wprowadzania do produkcji całkowicie nowych typów czołgów.
Koncepcja ciężkiego działa samobieżnego nie była w Związku Sowieckim nowością. W 1933 roku powstał projekt działa SU-14 bazującego na podwoziu czołgu ciężkiego T-35. W pojeździe tym wykorzystano też pewne agregaty z czołgu średniego T-28. Uzbrojenie stanowiła haubica B-4 kalibru 203 mm. Zbudowany w następnym roku prototyp miał masę 47 t. Umieszczona na kadłubie haubica była pozbawiona osłony. W 1936 roku haubica została zastąpiona skuteczniejszą armatą B-30 kalibru 152,4 mm. W 1940 roku pojazd otrzymał pancerną osłonę działa, co zwiększyło jego masę do 64 t. Przy pozostawieniu tego samego silnika gaźnikowego M-17 o mocy 368 kW (500 KM) prędkość maksymalna pojazdu zmniejszyła się z 27,3 do 15 km/h. Zmieniono także oznaczenie na SU-14-2.
Na początku 1936 roku został zbudowany drugi egzemplarz tego pojazdu noszący oznaczenie SU-14-1. Pojazd początkowo także był uzbrojony w haubicę B-4. Chociaż jego masa wzrosła do 48,1 t, to dzięki zastosowaniu silnika M-17F o mocy 515 kW (700 KM) prędkość maksymalna wzrosła do 30 km/h. Po próbach na poligonie jeszcze w 1936 r. haubicę zamieniono armatą Br-2 kalibru 152,4 mm. Zmiana uzbrojenia w obu prototypach była podyktowana kilkoma czynnikami. Przede wszystkim pojazdy te mogły zabrać tylko 8 sztuk amunicji, co mocno ograniczało możliwości bojowe. W akcji musiałby im towarzyszyć drugi pojazd przewożący pociski i ładunki. Oprócz tego obsługa haubicy była dość trudna a odrzut przy strzelaniu negatywnie wpływał na całą konstrukcję. Armata natomiast mogła przewozić 32 naboje. Oprócz tego miała lepszą balistykę oraz maksymalny zasięg strzału. Próby nowego uzbrojenia przeprowadzono dopiero we wrześniu 1937 roku. Zmieniono także oznaczenie pojazdu na SU-14-Br2. W 1940 roku dodano pancerną osłonę działa i wzmocniono pancerz kadłuba. Po tym zabiegu masa wzrosła do 65 t, co spowodowało obniżenie prędkości maksymalnej do 22 km/h.
Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 4/2017