Consolidated PB2Y Coronado w II wojnie światowej

Krzysztof Cieślak

Łodzie latające PB2Y w wersji bojowej były eksploatowane w pięciu dywizjonach oznaczanych jako Patrol Squadrons (VP), a od 1 października 1944 r. jako Patrol Bombing Squadrons (VPB). Nosiły one numery: VP-13/VPB-13, VP-15/VPB-15, VP-102 (później VPB-4), VP-1/VP-1B i VP-100/VPB-100. Samoloty Coronado służyły także w jednostkach pomocniczych oraz w lotnictwie brytyjskim.

VP-13

Jako pierwszy  w marcu 1940 r. w kalifornijskiej bazie w San Diego sformowany został dywizjon VP-13. Początkowo proces formowania przebiegał w ramach dywizjonu VP-14. Pełną samodzielność dywizjon uzyskał 1 lipca 1940 r. Do tego momentu dywizjon otrzymał pięć maszyn z serii PB2Y-2. Personel dywizjonu składał się z 30 oficerów oraz ze 150 podoficerów i szeregowców. Dowódcą został LCDR S.B. Cooke. VP-13 był dywizjonem mającym przygotować personel zarówno latający, jak i naziemny dla kolejnych wyposażonych w łodzie latające firmy Consolidated. Szkolenie przebiegało w ścisłej współpracy z producentem. Jednocześnie przekazywano wnioski z pierwszych miesięcy eksploatacji PB2Y-2. W ciągu kilku miesięcy przygotowano personel latający dla obsługi pełnego dywizjonu.

Na początku stycznia 1941 r. CDR Cooke został wysłany służbowo do bazy Corpus Christi w Teksasie. W drodze powrotnej samolot, w którym leciał jako pasażer, rozbił się. Zginęli wszyscy obecni na pokładzie. Jego następcą tymczasowo został LT W.N. Nation. Wkrótce zastąpił go LCDR C.W. Oexle. W sierpniu Nation ponownie, i to na dłużej, został dowódcą VP-13.

Oprócz normalnego treningu samoloty VP-13 wykorzystywano do różnych testów i eksperymentów. Między innymi przeprowadzono próby przekazywania paliwa w trakcie lotu. Badano przy tym możliwość znacznego zwiększenia zasięgu lotu oraz uzupełniania paliwa po starcie z ładunkiem przekraczającym normalny udźwig. Chociaż eksperyment przeprowadzono pomyślnie, uznano go za zbyt ryzykowny. Ponadto cała procedura trwała dość długo.

Personel dywizjonu o japońskim ataku na Hawaje dowiedział się około 10.30. Natychmiast samoloty wyciągnięto na rampę i przystąpiono do uzbrajania dwóch z nich. Do tego dnia dla oszczędności wykonywano loty bez uzbrojenia. Około 13.00 dwa PB2Y-2 były gotowe do akcji. Przez kilka najbliższych dni samoloty dywizjonu wykonywały loty patrolowe w rejonie zachodniego wybrzeża USA. 13 grudnia LCDR S.M. Pickering na samolocie nr 1637 wykonał lot do Pearl Harbor. Pasażerem samolotu był Sekretarz Marynarki Frank Knox, który miał ocenić skalę zniszczeń spowodowanych japońskim nalotem. Powrót do San Diego nastąpił 15 grudnia. Tego samego dnia na Hawaje poleciały dwa PB2Y-2, które miały okresowo wzmocnić siły Drugiego Skrzydła Patrolowego. 24 grudnia na pokładzie samolotu nr 1635 poleciał na Hawaje admirał Nimitz, który z jego pokładu oglądał rozmiar zniszczeń. W ciągu następnych tygodni wysłane na Hawaje PB2Y-2 operowały z zatoki Kaneohe. Loty patrolowe obejmowały rejon aż na północ od atolu Midway. W czasie 14 lub 15 godzin samoloty pokonywały dystans do 3000 km. Nie uzyskano kontaktu z nieprzyjacielem.

Oprócz monotonnych lotów patrolowych wykonywano także długodystansowe przeloty z pasażerami i ładunkiem. W lutym 1942 r. dwukrotnie wykonano loty do Sydney w Australii. Oprócz VIP-ów zabierano na pokład materiały wojskowe, leki i wyposażenie medyczne. Odwiedzono także Auckland na Nowej Zelandii,  Pago Pago na Samoa, Noumeę na Nowej Kaledonii, Suvę na Fidżi, atole Canton i Palmyra oraz wiele innych miejsc. Nie odnotowano przy tym ani jednej poważnej awarii. Po tak intensywnej eksploatacji samoloty przeszły remont w San Diego.

Kiedy w czerwcu 1942 r. łodzie latające PBY wykryły japoński zespół desantowy zmierzający w kierunku Midway, obydwa PB2Y-2 na krótko przed pierwszym nalotem dostarczyły na wyspę po osiem bomb 454 kg. Po nalocie samoloty wykonały po trzy loty, ewakuując rannych.

Do listopada 1942 r. na Pacyfiku używano łącznie czterech PB2Y-2. Wykonywały one głównie loty do Australii, średnio po 12 w miesiącu. W końcu roku wszystkie samoloty powróciły do San Diego. W tym czasie już od kilku miesięcy trwało przeszkalanie personelu na nowszą wersję PB2Y-3. Pierwszy taki samolot nr 7044 (drugi ze zbudowanych) został dostarczony w kwietniu 1942 r.

W listopadzie 1942 r. na pokładzie specjalnie dostosowanego samolotu nr 7066 udała się do Dakaru specjalna amerykańska delegacja mająca ocenić stopień uszkodzenia francuskiego okrętu liniowego Richelieu i możliwość przeprowadzenia tej jednostki do amerykańskiej stoczni. PB2Y-3 nr 7066 powrócił do USA 16 lutego 1943 r. Następnie samolot ten został przydzielony do VP-15.

Podczas szkolenia personelu VP-13 zdarzyła się katastrofa. 27 grudnia 1942 r. przy podchodzeniu do wodowania rozbił się samolot nr 7058. Zginął LT W.O. Carlson i sześciu ludzi z jego załogi. 

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 3/2017