Czerwona gwiazda znów wschodzi

Séan Wilson/Prime Images

Czerwona gwiazda znów wschodzi

Lotnictwo taktyczne Sił Powietrznych Federacji Rosyjskiej

Siły Powietrzne Federacji Rosyjskiej, które niedawno obchodziły setną rocznicę istnienia, przechodzą poważną reorganizację, by w maksymalnym stopniu dostosować swoje możliwości do nowych wyzwań. Wdraża się lub planuje się wdrożyć nowe programy modernizacyjne, a na horyzoncie są też duże zakupy nowego sprzętu. Rosyjskie Siły Powietrzne pomału znów stają się silne i sprawne. Autor przeprowadził wywiad z Władimirem Trendafiłowskim, który przybliżył obecny stan lotnictwa taktycznego Sił Powietrznych Federacji Rosyjskiej.

W ciągu ostatnich dwóch dekad Siły Powietrzne Rosji były reorganizowane kilkakrotnie, przy czym pierwsza reorganizacja wynikała bezpośrednio z rozpadu Związku Radzieckiego. Krótkotrwały konflikt zbrojny z Gruzją o Południową Osetię w 2008 r. ujawnił wiele niedostatków, które postanowiono usunąć dokonując obecnej, czwartej reorganizacji, zapoczątkowanej w 2009 r. Reorganizacja ta jest wciąż kontynuowana i jest ukierunkowana na poprawę efektywności funkcjonowania rosyjskiego lotnictwa wojskowego.

Jak w każdym przypadku uproszczenia struktur wiąże się to z cięciem kosztów, a to z kolei oznacza zamknięcie baz lotniczych i zwalnianie personelu. Starsze typy samolotów, a zwłaszcza te, które mają mały pozostały do wykorzystania resurs, zostały albo pocięte na złom, albo skanibalizowane na części zamienne.

Rządowy Program Uzbrojenia na lata 2011-2020 (GPW-2020) został zatwierdzony 31 grudnia 2010 r., i od tamtej pory był kilkakrotnie aktualizowany. Plan przewidywał zakup ponad 600 samolotów i 1000 śmigłowców. Z budżetu 19 bilionów rubli (600 miliardów USD), Siły Powietrzne Rosji mają do wykorzystania 4 biliony rubli (12 miliardów USD). Do 2020 r.

Rosja planuje kompleksowy remont swoich pozostałych baz operacyjnych, przy czym pierwsza z nich – Halino, już została wyremontowana do września 2012 r. Obecnie trwają prace remontowe w Krymsku i Tiksi-3, a nowe pasy startowe są budowane w Achtubińsku, Czkałowskim i Engelsie. Remont bazy w Woroneżu miał się rozpocząć na początku 2013 r.

Nowa struktura
Cztery główne rodzaje lotnictwa Sił Powietrznych Rosji to Lotnictwo Dalekiego Zasięgu (Dalnaja Awiacja – DA), Lotnictwo Transportowe (Wojenno- Transportnaja Awiacja – WTA), Lotnictwo Wojsk Lądowych (Armiejskaja Awiacja – AA) i Lotnictwo Taktyczne (Takticzieskaja Awiacja – TA). Ten ostatni rodzaj był wcześniej znany jako Lotnictwo Frontowe (Frontowaja Awiacja) i czasem jest nazywany Lotnictwo Operacyjno-Taktyczne (Operatiwno- Takticzieskaja Awiacja).

Tradycyjny radziecki, a później rosyjski czteroszczeblowy system dowodzenia (armia lotnicza – dywizja lotnicza – pułk lotniczy – eskadra) został zastąpiony nowym, trójszczeblowym (dowództwo operacyjne – baza lotnicza – eskadra). Pułk lotniczy został zastąpiony szczeblem bazy lotniczej (Awiacjonnaja Baza – AwB), przy czym termin ten oznacza jednostkę lotniczą, a nie bazę jako infrastrukturę lotniskową. Oryginalny plan przewidywał sformowanie baz trzech różnych kategorii. Największa z nich, Baza Lotnicza 1. Klasy, miała powstać przez połączenie dwóch lub większej liczby dawnych pułków lotniczych. Baza Lotnicza 2. Klasy miała zostać sformowana na bazie co najmniej dawnego pułku, najmniejsza zaś, Baza Lotnicza 3. Klasy – miała mieć tylko jedną eskadrę. W ten sposób, zgodnie z oryginalnym planem reformy z 2009 r. miały powstać 52 bazy lotnicze wszystkich kategorii, zastępując 72 pułki, 14 jednostek bazowych oraz 12 samodzielnych eskadr bądź innych pododdziałów. Jednakże w czasie aktualizacji planu w 2010 r. zrezygnowano z formowania baz lotniczych 3. klasy, liczbę pozostałych baz zaś zmniejszono do zaledwie 37. Każda eskadra została więc przeformowana w grupę lotniczą (Awiacjonnaja Grupa – AwGr), która została podporządkowana istniejącej bazie lotniczej, bądź przebazowana na lotnisko gdzie stacjonował podobny typ statku powietrznego i zintegrowana z tamtejszą grupą lotniczą. Każda grupa lotnicza składa się z jednej bądź więcej eskadr.

Pod koniec 2010 r. wprowadzono kolejne poprawki. Istniejące bazy lotnicze zostały ponownie połączone, utworzono tzw. super bazy, obecnie pozostały tylko bazy 1. klasy. Opisane struktury dotyczą Lotnictwa Dalekiego Zasięgu, Lotnictwa Taktycznego i Lotnictwa Transportowego. Każda z tych nowych baz sprawuje nadzór nad kilkoma grupami lotniczymi, przy czym niektóre z nich są rozmieszczone na oddzielnych lotniskach.

Pod koniec 2010 r. zdecydowano też, że kontrolę nad Lotnictwem Wojsk Lądowych do 2020 r. ponownie przejmą Wojska Lądowe (Suchoputnyje Wojska – SW). W ramach przygotowań do tego istniejące grupy lotnicze śmigłowców LWL podporządkowane bazom lotniczym Lotnictwa Taktycznego zostały przeformowane w oddzielne bazy lotnicze 2. klasy. Niemal wszystkie istniejące obecnie bazy lotnicze 2. klasy to jednostki śmigłowcowe LWL.

Sześć sformowanych dowództw operacyjnych, które zastąpiły dawne armie lotnicze i armie Sił Powietrznych/ Sił Obrony Powietrznej (Wojenno-Wozdusznyje Siły / Protiwowozdusznaja Oborona – WWS/PWO), obecnie sprawują bezpośrednią kontrolę nad bazami różnego typu:

• Dowództwo Lotnictwa Dalekiego Zasięgu odpowiada za jednostki bombowców strategicznych Tu-95MS i Tu-160, bombowców dalekiego zasięgu Tu-22M3, samolotów rozpoznawczych Tu-22MR oraz tankowców powietrznych Ił-78.
• Dowództwo Lotnictwa Transportowego odpowiada za jednostki ciężkich samolotów transportowych An-22, An-124 i Ił-76 oraz za jednostki samolotów dozoru powietrznego i dowodzenia A-50.
• Cztery dowództwa WWS/PWO, po jednym dla każdego z czterech okręgów wojskowych kontrolują jednostki Lotnictwa Taktycznego i Lotnictwa Wojsk Lądowych.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 8/2013