Czołg lekki 38.M Toldi. Część II. Działania bojowe

Péter Mujzer
Tłumaczenie: Tomasz Basarabowicz

Czołgi lekkie 38.M Toldi stanowiły podstawowe uzbrojenie węgierskich wojsk pancernych w latach 1940–1941. Czołgi te były intensywnie wykorzystywane podczas operacji w Siedmiogrodzie, Jugosławii i na Ukrainie. Służyły w kompaniach lekkich czołgów oddziałów rozpoznawczych, w kawalerii pancernej i batalionach cyklistów-czołgów lekkich.

Doświadczenia operacyjne pokazały jednak, że czołg 38.M Toldi był czołgiem, dedykowanym do wykonywania zadań rozpoznawczych oraz współdziałania z średnimi i ciężkimi czołgami. Generalnie czołg lekki 38.M Toldibył bardzo mobilnym, ale zbyt słabo opancerzonym i uzbrojonym pojazdem.

Wychodząc naprzeciw postulatom wojsk pancernych dokonano pewnych ulepszeń, tak aby czołg lekki 38M Toldi był skuteczniejszy w konfrontacji z wozami bojowymi przeciwnika. Połowa czołgów tego typu została przezbrojona w armaty 40 mm, też już całkowicie nieefektywne w zestawieniu z głównym przeciwnikiem – sowieckim czołgiem średnim T-34. Eksperymentalne ekrany pancerne, które miano mocować po obydwu stronach wozu, o masie 500 kilogramów, okazały się zbyt dużym obciążeniem dla silnika Toldiego.

Po krótkim okresie organizacyjnym została sformowana i wysłana na front wschodni 1. Polowa Dywizja Pancerna. Czołgi lekkie 38.M Toldi służyły w plutonach rozpoznawczych w kompaniach czołgów średnich i ciężkich, kompaniach dowodzenia w batalionach czołgów oraz kawalerii, a także w pododdziałach sztabowych pułków czołgów. Pojedyncze egzemplarze Toldiużywane były jako pojazdy dowodzenia w samobieżnych batalionach przeciwpancerno-przeciwlotniczych.

W końcowym okresie wojny, praktycznie od wiosny 1944 roku, czołgi 38.M Toldiodgrywały rolę drugorzędną, jednak były używane bojowo do jej samego końca.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 4/2019