Pz.Kpfw. IV Ausf. F1 i F2
Mariusz Skotnicki
Czołg średni
Pz.Kpfw. IV Ausf. F1 i F2
Czołgi średnie Pz.Kpfw. IV były przez wszystkie lata drugiej wojny światowej jednym ze standardowych typów wozu bojowego w niemieckich wojskach pancernych. Nie sposób nieomal wyobrazić sobie bez nich historii Panzerwaffe. „Czwórki”, których produkcja seryjna trwała od października 1937 r. do marca 1945 r., były systematycznie modernizowane. Dzięki temu, aż do końca wojny, mimo rozpoczęcia produkcji czołgów Panther, uznawano je za pełnowartościowy typ uzbrojenia występujący w wyposażeniu Panzerwaffe.
Modyfikacje i ulepszenia kolejnych wersji Pz.Kpfw. IV dotyczyły m.in. stałego wzmacniania opancerzenia, stosowania armat o coraz większej sile ognia, montowania szerszych gąsienic i nowych wieżyczek obserwacyjnych dowódcy. Jednocześnie jednak wiele podstawowych elementów konstrukcyjnych pozostawało niezmienionych, by wspomnieć chociażby o stosowanym typie zawieszenia kół jezdnych. Prezentowane Państwu dwie wersje tego czołgu zasługują niewątpliwie na szczególną uwagę. Pz.Kpfw. IV Ausf. F1 był ostatnią, najliczniej produkowaną i jednocześnie z pewnością najlepszą odmianą „czwórki”, z krótkolufową armatą kal. 75 mm. Natomiast Pz.Kpfw. IV Ausf. F2 był pierwszym w Wehrmachcie i Waffen-SS czołgiem uzbrojonym w długolufową armatę kal. 75 mm, dzięki czemu jego załogi mogły niszczyć praktycznie każdy aliancki pojazd pancerny na polu walki.
Pz.Kpfw. IV Ausf. F1
To ostatnia wersja rozwojowa czołgu Pz.Kpfw. IV, która była uzbrojona w armatę 7,5 cm KwK 37 L/24. Jej produkcję rozpoczęto w kwietniu 1941 r. Do wiosny następnego roku pojazdy tego typu nosiły oznaczenie Ausf. F, dopiero wraz z pojawieniem się czołgów niemal identycznych pod względem konstrukcji, jednak z nowymi, długolufowymi armatami kal. 75 mm, wprowadzono nową nazwę. Z czysto praktycznych względów, dla ich łatwiejszej identyfikacji, wozy uzbrojone w armaty KwK 37 określano jako Ausf. F1, a z armatami KwK 40 jako Ausf. F2. Tak samo jak we wcześniejszych wersjach „czwórek”, wieża Ausf. F1 z zamontowaną w niej armatą KwK 37 L/24 kal. 75 mm i karabinem maszynowym MG 34 kal. 7,92 mm, była osadzona na kadłubie o 51,7 mm w lewo od osi symetrii pojazdu. Było to spowodowane usytuowaniem wewnątrz kadłuba czołgu poszczególnych elementów mechanizmu obracającego wieżą, w tym dwusuwowego silnika benzynowego DKW o pojemności 500 cm3, generatora i silnika elektrycznego. Rozmieszczenie załogi w wieży było następujące: w przedniej części, po lewej stronie znajdowało się stanowisko celowniczego, z jego prawej strony ładowniczego, a w tylnej części pod wieżyczką obserwacyjną siedzisko dowódcy. Dwóch pozostałych członków załogi zajmowało stanowiska w przedniej części kadłuba: z lewej strony skrzyni biegów kierowca, a po jej prawej stronie strzelec-radiooperator. Ten ostatni obsługiwał drugi z zamontowanych w czołgu karabinów maszynowych MG 34 kal. 7,92 mm. W czasie strzelania z armaty KwK 37 L/24 posługiwano się celownikiem teleskopowym TZF 5b o 2,5- krotnym powiększeniu. Strzelec-radiooperator obsługujący karabin maszynowy MG 34 kal. 7,92 mm miał do dyspozycji celownik KgZF 2 o 1,8-krotnym powiększeniu. Kierowca dysponował dwuobiektywowym peryskopem typu KFF 2. Standartowym wyposażeniem czołgu była radiostacja nadawczo-odbiorcza FuG 5, pracująca w paśmie 27–33 MHz, z nadajnikiem typu c o mocy 10 W i odbiornikiem Fu 2 typ e. Sprzęt ten umożliwiał utrzymanie łączności radiowej o zasięgu do 6,4/9,4 km (fonia/klucz). Gniazdo dwumetrowej anteny prętowej było montowane z prawej strony kadłuba czołgu. Jednostką napędową był 12-cylindrowy silnik gaźnikowy Maybach HL 120 TRM, chłodzony wodą, o pojemności skokowej 11 867 cm3 i mocy 300 KM. Silnik był montowany w tylnej części kadłuba, niesymetrycznie, bliżej prawego, bocznego pancerza.
Pełna wersja artykułu w magazynie NTW Numer Specjalny 7