Douglas A-26 (B-26) Invader Cz. I – powstanie i rozwój
Leszek A. Wieliczko
Samolot bombowy i szturmowy Douglas A-26 (potem B-26) Invader został skonstruowany w latach 1941–1942 jako następca A-20. Choć klasyfikowany był jako bombowiec lekki, to pod względem gabarytów i masy niewiele odbiegał od średnich bombowców B-25 Mitchell i B-26 Marauder. Opóźnienie w uruchomieniu produkcji seryjnej sprawiło, że A-26 pojawił się na froncie dopiero w lecie 1944 roku i do końca wojny nie zdążył w pełni zastąpić swojego poprzednika. Okazał się wszakże długowiecznym samolotem – ostatnie egzemplarze zostały wycofane ze służby w Siłach Powietrznych Stanów Zjednoczonych dopiero na początku lat 70.!
Geneza
Litera A (Attack) jako oznaczenie samolotów przeznaczonych do bezpośredniego wsparcia wojsk (Close Air Support, CAS), poprzez atakowanie celów naziemnych na froncie i jego bezpośrednim zapleczu, pojawiła się w nomenklaturze amerykańskiego lotnictwa w 1926 roku. Pierwszym przedstawicielem tej kategorii był dwupłatowy Douglas XA-2, który wszakże pozostał w postaci prototypu. Pierwszym seryjnym samolotem szturmowym przyjętym do uzbrojenia US Army Air Corps (USAAC) był Curtiss A-3 z 1927 roku. Wraz z rozwojem techniki lotniczej ewaluowała również koncepcja samolotu szturmowego i taktyka użycia tego rodzaju maszyn. Dwupłaty ustąpiły miejsca metalowym wolnonośnym jednopłatom o znacznie wyższych osiągach, zaczęto montować samouszczelniające zbiorniki paliwa oraz opancerzać kabiny załogi i żywotne elementy konstrukcji, a karabiny maszynowe małego kalibru i lekkie bomby zostały zastąpione przez kaemy kal. 12,7 mm, działka i niekierowane pociski rakietowe. Obok maszyn jednosilnikowych pojawiły się dwusilnikowe. Oprócz samolotów szturmowych do kategorii A zaliczano także lekkie bombowce horyzontalne i bombowce nurkujące.
Spośród kilku typów samolotów tego rodzaju, przyjętych do wyposażenia USAAC pod koniec lat 30. i na początku 40., największy sukces podczas drugiej wojny światowej odniósł dwusilnikowy bombowiec lekki Douglas A-20. W swojej finalnej postaci DB-7 samolot został skonstruowany w latach 1938–1939 pod kierunkiem Edwarda H. Heinemanna jako rozwinięcie wcześniejszego projektu Model 7A, opracowanego wspólnie z Johnem K. Northropem. A-20 miał wszakże kilka wad, które wyszły na jaw w świetle doświadczeń z walk powietrznych toczonych w Europie Zachodniej wiosną i latem 1940 roku. Uzbrojenie obronne było zbyt słabe aby skutecznie obronić się przed nieprzyjacielskimi myśliwcami, niedostateczna wytrzymałość konstrukcji nie pozwalała na wykonywanie gwałtownych manewrów na małej wysokości ani bombardowanie z lotu nurkowego, a dobieg i rozbieg był za długi jak na warunki operowania z niewielkich lotnisk polowych leżących w pobliżu frontu. Zdaniem USAAC także osiągi powinny ulec w przyszłości poprawie, zwłaszcza prędkość przelotowa na średniej wysokości.
5 listopada 1940 roku major Frank O. Carroll, szef Experimental Engineering Section z Air Corps Materiel Division z bazy Wright Field (Ohio), poinformował firmę Douglas, że biorąc pod uwagę priorytety USAAC i plany rozwoju na 1941 rok powinna położyć nacisk na skonstruowanie nowego dwusilnikowego bombowca lekkiego (następcy A-20), ulepszenie istniejącego A-20 oraz opracowanie jego wersji myśliwskiej nocnej (później oznaczonej jako P-70). W ślad za tym zespół Eda Heinemanna natychmiast przystąpił do projektowania nowego bombowca lekkiego. Szefem projektu został Robert Donovan, a jego głównymi współpracownikami inż. Ted R. Smith i aerodynamik Apollo M.O. Smith. Postanowiono skonstruować uniwersalny samolot, zdolny do bombardowania z lotu horyzontalnego, niszczenia celów naziemnych (w tym także opancerzonych) za pomocą uzbrojenia strzeleckiego oraz realizacji zadań myśliwskich w nocy. Gdy 21 stycznia 1941 roku USAAC skierował do firmy Douglas specyfikację XC-220-1, określającą wymagania dla nowego bombowca lekkiego oznaczonego jako XA-26, już sześć dni później firma odpowiedziała projektem wstępnym Design Specification DS-538.
Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 6/2019