Działania USS Enterprise w roli lotniskowca nocnego

Szymon Tetera

Lotniskowiec floty USS Enterprise (CV 6), jak żaden inny okręt US Navy przyczynił się do triumfu amerykańskiej marynarki wojennej w wojnie na Pacyfiku. Najbardziej znane są akcje tej jednostki w krytycznym roku 1942, a także udział w rozegranych dwa lata późnej dwóch wielkich bitwach na Morzu Filipińskim. W 1945 r. działania Enterprise’a zmieniły charakter, gdyż stał się on pierwszym wielkim lotniskowcem, na którym zaokrętowano grupę powietrzną przystosowaną do operacji nocnych. W związku z tym, oznaczenie tej legendarnej jednostki zmieniono na CV(N) 6.

W listopadzie 1944 r. Enterprise, przez amerykańskich marynarzy obdarzony przydomkiem „Big E”, wchodząc w skład grupy operacyjnej TG 38.4, w dniach 10 22 listopada uczestniczył w działaniach na Filipinach, koncentrując się na atakach na cele w rejonie Zatoki Manilskiej. Po tej operacji zaokrętowana na nim od sierpnia 20. Pokładowa Grupa Lotnicza (Carrier Air Group 20), została przeniesiona na lotniskowiec Lexington (drugi, CV 16), na pokładzie którego dokończyła turę bojową.

Sam Enterprise udał się do Pearl Harbor, wchodząc do bazy 6 grudnia 1944 r., gdzie 14 tm. dowództwo okrętu objął kmdr Grover B. H. Hall.
Na lotniskowiec zaokrętowana miała zostać, przystosowana do zadań nocnych, 90. Pokładowa Grupa Lotnicza, utworzona 25 sierpnia 1944 r. Jej nocny dywizjon myśliwski VF(N) 90 sformowano z personelu dywizjonów VF(N) 103 i VF(N) 104; w trakcie szkolenia stracił dwóch pilotów. Na stanie jednostki dowodzonej przez kmdr. ppor. Roberta J. Mc Cullougha znajdowało się 16 samolotów myśliwskich Grumman F6F 5E ze stacją radiolokacyjną AN/APS 4, 16 F6F 5N ze stacją radiolokacyjną AN/APS 6 oraz dodatkowo 2 przystosowane do rozpoznania fotograficznego F6F 5P. W składzie dywizjonu torpedowego dowodzonego przez kpt. Russella F. Kippena etatowo znajdowało się 27 samolotów bombowo torpedowych TBM 3D Avenger ze stacją radiolokacyjną AN/APS 3. W czasie treningu w okresie październik-listopad dywizjon stracił 3 maszyny. Dowódcą 90. Grupy Powietrznej był kmdr por. William I. Martin, oficer służący już wcześniej na USS Enterprise jako dowódca dywizjonu VT 10, znany ze swoich eksperymentów w zakresie działań lotnictwa pokładowego w nocy.

24 grudnia o 15.00 Enterprise wyruszył w rejs powrotny w strefę działań wojennych. Po dwóch godzinach nad okrętem z fasonem pojawiły się jego nowe załogi lotnicze – samoloty torpedowe uformowały na cześć okrętu dużą literę „E”, myśliwce zaś na znak oczekiwanego zwycięstwa literę „V”. Dwa dni później dywizjon myśliwski stracił w wypadku Hellcata, którego pilot ocalał, a ciężko uszkodzona została następna taka maszyna, oderwany od której dodatkowy zbiornik paliwa do zadań nocnych lotniskowcem lekkim Independence (CVL 22) oraz sześcioma niszczycielami eskorty Enterprise utworzył przeznaczoną do zadań nocnych grupę operacyjną TG 38.5, która za dnia miała operować wraz z grupą zadaniową TG 38.2.
Pierwszą operacją bojową dywizjonu VF(N) 90 było wymiatanie nad lotniskiem Clark...

Pełna wersja artykułu w magazynie  MSiO Nr Specjalny 3/2015