English Electric Canberra. Część II. Użytkownicy

Leszek A. Wieliczko

Canberry wyprodukowane w Wielkiej Brytanii i Australii służyły w siłach powietrznych 16 krajów. Najdłużej używane były w Wielkiej Brytanii (w latach 1951–2006), Peru (1956–2008) i Indiach (1957–2007). Brały aktywny udział w wielu konfliktach zbrojnych – wojnie sueskiej w 1956 roku, wojnie domowej w Kongu w latach 1961–1962, wojnach indyjsko-pakistańskich w 1965 i 1971 roku, w Azji Południowo-Wschodniej w latach 1955–1971, w południowej Afryce w latach 1967–1987, wojnie o Falklandy w 1982 roku oraz konflikcie granicznym między Peru a Ekwadorem w 1995 roku.

Wielka Brytania

Pierwszą eskadrą Bomber Command RAF wyposażoną w Canberry była No. 101 Squadron w Binbrook, używająca wcześniej Lincolnów B.2. Pierwsza Canberra B.2 (WD936) została dostarczona 25 maja 1951 roku przez „Bee” Beamonta. W styczniu 1952 roku przezbrojenie w Canberry B.2 rozpoczęła słynna No. 617 Squadron „Dambusters”, w marcu No. 12 Squadron, a w maju No. 9 Squadron – wszystkie w Binbrook. W sierpniu w tej samej bazie reaktywowano No. 50 Squadron. Do końca 1952 roku w Canberry B.2 wyposażono jeszcze dwie eskadry pathfinderów w Hemswell, używające wcześniej samolotów Mosquito B.35 – No. 109 i 139 Squadron. Ponadto w lutym 1952 roku pierwsze Canberry B.2 trafiły do No. 231 Operational Conversion Unit (OCU) w Bassingbourn. W ciągu półtora roku No. 231 OCU dostała również kilka samolotów PR.3 i T.4.

Do końca 1954 roku w Canberry B.2 przezbrojono kolejne eskadry, używające wcześniej Lincolnów, Washingtonów (Boeingów B-29) i Mosquito: No. 15, 44, 57 i 149 Squadron w Coningsby, No. 10, 18, 21 i 27 Squadron w Scampton, No. 35, 90, 115 i 207 Squadron w Marham, No. 61, 76 i 100 Squadron w Wittering, No. 199 Squadron w Hemswell oraz No. 102 i 103 Squadron w Gütersloh w Niemczech Zachodnich. Po kilka maszyn dostały również No. 192 i 527 Squadron w Watton. Ponadto No. 58, 82, 540 i 542 (PR) Squadron w Wyton oraz No. 69 (PR) Squadron w Laarbruch w Niemczech dostały Canberry PR.3 i PR.7. W tym samym roku kilka eskadr rozpoczęło przezbrojenie w Canberry B.6. Jako pierwsza w czerwcu dostała je No. 101 Squadron. Proces wymiany samolotów B.2 na B.6 i PR.3 na PR.7 oraz przezbrajania nowych jednostek kontynuowano w następnym roku. W grudniu 1955 roku RAF miały 37 eskadr wyposażonych w Canberry. Jednak już od następnego roku ich liczba zaczęła sukcesywnie maleć.

Debiut bojowy samolotów Canberra nastąpił 23 lutego 1955 roku na Malajach, podczas wojny z powstańcami antykolonialnymi (operacja „Firedog”). W tym celu cztery samoloty B.6 z No. 101 Squadron przyleciały do Changi w Singapurze, a stamtąd do Butterworth na Półwyspie Malajskim. Później na Malajach operowały również bombowe Canberry m.in. z No. 9, 12, 45 i 617 Squadron oraz rozpoznawcze z No. 58, 81, 82, 540 i 542 Squadron.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 8/2020