Eurofighter w służbie Sił Powietrznych Niemiec

Marek Łaz


Eurofighter to dwusilnikowy wielozadaniowy myśliwiec zbudowany przez konsorcjum trzech europejskich producentów lotniczych Alenia Aermacchi, BAE Systems i Airbus Group – współpracujących w ramach holdingu Eurofighter GmbH założonego w 1986 r. Program budowy i doskonalenia samolotu jest zarządzany przez agencję NETMA (NATO Eurofighter and Tornado Management Agency). Po początkowych opóźnieniach rozpoczęto produkcję myśliwców w ramach trzech oddzielnych kontraktów, z których każdy dotyczy samolotów o coraz większych możliwościach bojowych. Myśliwce niemieckie są nazywane Eurofighter (EF2000), brytyjskie, włoskie, hiszpańskie – Typhoon.

Prototypy i samoloty przedseryjne
Zgodnie z przyjętymi założeniami zbudowano siedem prototypów wielozadaniowego samolotu myśliwskiego Eurofighter oznaczanych DA (Development Aircraft), z czego po dwa dostarczono dla Niemiec (DA1, DA5), Wielkiej Brytanii (DA2, DA4) i Włoch (DA3, DA7), a jeden dla Hiszpanii (DA6).

Prototyp DA1 odbył swój pierwszy lot 27 marca 1994 r. w Manching, a za jego sterami siedział pilot doświadczalny Peter Weger. Na samolocie wykonano do czerwca tego samego roku 9 lotów próbnych, a następnie do września 1995 r. poddano go zmianom konstrukcyjnym. Wprowadzone zmiany przede wszystkim dotyczyły układu sterowania. Samolot ponownie znalazł się w powietrzu w marcu 1996 r. Kolejna tura lotów próbnych trwała dwa miesiące. W jej wyniku dokonano kolejnych zmian w awionice oraz zmieniono typ fotela katapultowego na Martin-Baker Mk 16. Przejściowe silniki RB199 z samolotu Tornado IDS zastąpiły docelowe EJ200. W 2001 r. rozpoczęły się próby w tankowaniu samolotu w locie. Początkowo użyto w roli tankowca powietrznego samolot Tornado IDS z zasobnikiem buddy-buddy, a następnie na terytorium Hiszpanii testowano pobieranie dodatkowego paliwa w locie z tankowca Boeing 707. Kolejnym etapem były próby z uzbrojeniem – kierowanymi pociskami rakietowymi „powietrze-powietrze” małego zasięgu IRIS-T oraz laserowo kierowanymi bombami GBU-10. Po jedenastu latach i po odbyciu 577 lotów (498 godzin w powietrzu) samolot zakończył służbę (ostatni lot wykonał 21 grudnia 2005 r.) i trafił do kolekcji muzealnej Deutsche Museum Flugwerft Schleissheim w Oberschleissheim. W czasie swojej kariery w barwach niemieckiego lotnictwa samolot nosił oznaczenie „98+29”, a ciekawostką jest fakt, że w drugiej fazie lotów próbnych za sterami siedział po raz pierwszy pilot z Sił Powietrznych Niemiec – Oberstleutenant Heinz Spölgen.

Prototyp DA5 przeznaczono do prób automatycznego układu sterowania oraz uzbrojenia. Podobnie jak DA1 pierwszy lot odbył on z lotniska Manching, 24 lutego 1997 r. W tym przypadku za sterami samolotu siedział Wolfgang Schirdewahn, szef pilotów doświadczalnych DASA. Na samolocie wykonano wiele lotów z naddźwiękową prędkością przelotową bez użycia dopalacza (supercruise). Począwszy od 2001 r. prowadzono na nim próby z uzbrojeniem „powietrze-powietrze” – rakietami średniego zasięgu AIM-120 AMRAAM oraz małego AIM-9L Sidewinder i IRIS-T. Testowano m.in wariant z sześcioma pociskami AIM-120. Samolot ten był również pierwszą maszyną tego typu wyposażoną w wielofunkcyjną stację radiolokacyjną ECR90. Kolejnym etapem był oblot 8 maja 2007 samolotu DA5 wyposażonego w demonstrator radiolokatora z anteną AESA CAESAR (CAPTOR Active Electronically Scaning Array Radar). W czasie eksploatacji samolot posiadał oznaczenie „98+30”. Z użytkowania został wycofany 30 października 2007 r., (463 godziny w powietrzu).

Kolejnymi samolotami w barwach niemieckich były maszyny przedseryjne odpowiadające standardom poszczególnych dostaw – Tranche – oznaczane IPA (Instrumented Production Aircraft). Niemcy otrzymali samoloty oznaczone IPA3 (Tranche 1), IPA7 (Tranche 2) oraz IPA8 (Tranche 3).

Pierwszy z nich odpowiadający standardowi pierwszej dostawy był wykonany w wersji dwumiejscowej (oznaczenie seryjne PT0003) i w czasie prób nosił oznaczenie „98+03”. Pilotowany przez załogę pilot Chris Worning, Robert Hierl swój pierwszy lot odbył 8 kwietnia 2002 r. Samolot został przeznaczony do prób z uzbrojeniem przeznaczonym zarówno do walki powietrznej jak i wykonywania zadań ofensywnych. Przeprowadzono wiele lotów m.in. z kierowanymi laserowo bombami Paveway II, identycznymi jak w brytyjskich Typhoonach. Stosowano wariant z podwieszonymi czterema pociskami AIM-120, dwoma AIM-9L i czterema bombami Paveway II. Całość uzupełniały dodatkowe zbiorniki paliwa. Kolejnym elementem podwieszanego wyposażenia testowanego na tym egzemplarzu był optoelektroniczny zasobnik obserwacyjno- celowniczy Litening III. Po serii prób samolot z EADS został przekazany do niemieckiego centrum doświadczalnego WTD61 (Wehrtechnische Dienstelle) w Manching, gdzie służył do dalszych badań (ostatni lot wykonał 15 maja 2013 r.).

Drugi z samolotów przedseryjnych IPA7 był samolotem w wersji jednomiejscowej, 29 egzemplarzem tej transzy (numer seryjny GS0029). Samolot został oblatany 16 stycznia 2008 r. również przez Chrisa Worninga. Podobnie jak poprzedni samolot przedseryjny również i ten egzemplarz służył do prób z podwieszanym uzbrojeniem – pociskami AIM-120 (x4), AIM-9L (x2) oraz bombami Paveway IV (x6). Jeszcze w tym samym roku, wraz z egzemplarzem IPA3 został użyty do prób tankowania w locie z tankowca Airbus A310 MRTT. Na IPA7 testowano również urządzenia IFF (Identification Friend or Foe), DVI (Direct Voice Input), MIDS (Multifunction Information Distribution System) oraz HMSS (Helmet-Mounted Sight System). W zakresie uzbrojenia testowano pełną integrację z IRIS-T oraz rozpoczęto próby z taktycznym pociskiem manewrującym Taurus KEPD-350. Samolot nosił oznaczenie „98+07”, a ostatni lot wykonano na nim 4 lutego 2014 r.

Ostatni z samolotów przedseryjnych IPA8 jest ponownie maszyną w wersji dwumiejscowej (numer seryjny GT0026) o oznaczeniu „98+08”. Samolot będzie służył do prób związanych z wielozadaniowym celownikiem radiolokacyjnym wyposażonym w aktywną antenę ze skanowaniem elektronicznym oraz integracją lotniczych środków bojowych (jego oblot był planowany na koniec ubiegłego roku).

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 1/2015