F-15EX Eagle II. Nowe życie Orła

Maciej Hypś

Jeszcze kilka lat temu zapowiadano, że amerykańskie siły powietrzne całkowicie przezbroją się w myśliwce piątej generacji, a pochodzące z lat 70. i 80. myśliwce F-16 Fighting Falcon i F-15 Eagle zostaną odstawione do rezerwy. Rosnące opóźnienie we wprowadzaniu do produkcji seryjnej samolotu F-35 Lightning II oraz coraz wyższe koszty ich utrzymania spowodowały jednak zmianę optyki. Przyznano także, że we współczesnym świecie, w czasie rywalizacji między największymi mocarstwami, liczy się nie tylko jakość myśliwców, lecz także ich liczba. Dzisiaj już otwarcie się mówi, że F-22 Raptor i F-35 nie zagwarantują USA przewagi nad potencjalnymi rywalami i muszą być uzupełnione innymi maszynami – prostszymi i tańszymi, które można produkować w dużej liczbie. Następcą F-16 ma być samolot zaprojektowany od podstaw w ramach programu Multi-Role Fighter (MR-X). Jako pierwszy do służby wejdzie jednak F-15EX Eagle II, będący nowym wcieleniem legendarnego myśliwca opracowanego ponad pół wieku temu.

Latem 2019 roku szef sztabu US Air Force, generał David Goldfein, powiedział: „Gdy kończyliśmy produkcję F-22, plan zakładał, że zaoszczędzone w ten sposób pieniądze posłużą do przyspieszenia produkcji F-35. Jeśli ten plan zostałby zrealizowany, dzisiaj dysponowałbym 1100 F-35. Mam mniej niż 300. A więc nasze samoloty czwartej generacji muszą zostać utrzymane w służbie do lat trzydziestych, żeby sprostać zapotrzebowaniu dowódców polowych. Jeden typ nie dotrwa tej daty – to F-15C. Jest za stary i będzie mógł latać już tylko kilka lat”. W ten sposób pojawiła się konieczność znalezienia szybkiego następcy wysłużonych F-15C.

F-15C od niemal pięćdziesięciu lat jest symbolem potęgi amerykańskiego lotnictwa. Chociaż już dawno miał być zastąpiony przez F-22, nadal służy równolegle z myśliwcami piątej generacji. USAF posiada nieco ponad 200 F-15C i około 20 szkolno-bojowych F-15D, które zaczęły wchodzić do uzbrojenia w 1979 roku. Większość z nich służy w jednostkach Gwardii Narodowej, ale 89 egzemplarzy należy do trzech eskadr liniowych (44. i 67. Eskadra Myśliwska z bazy Kadena w Japonii i 493. Eskadra Myśliwska z Lakenheath w Wielkiej Brytanii). Amerykańskie F-15C zdobyły sławę w czasie operacji „Pustynna Burza”, podczas której strąciły bez strat własnych kilkanaście irackich myśliwców, w tym MiG-i-29.

Stare myśliwce są stale poddawane kolejnym modernizacjom. Najnowsza z nich obejmuje montaż radarów AESA Raytheon AN/ APG-63(V)3, co w połączeniu z pociskami powietrze–powietrze AIM-120D AMRAAM oferuje co najmniej dobre możliwości zwalczania wrogich maszyn. Ponadto z samolotem zintegrowano zasobnik Boeing Talon HATE umożliwiający wymianę danych z F-22 za pomocą łącza Link 16 oraz termonamiernik Lockheed Martin Legion. Jego wadą jest brak nowoczesnych środków samoobrony i tym samym ograniczona możliwość walki przeciwko równorzędnym przeciwnikom dysponującym nowoczesnym zintegrowanym systemem przeciwlotniczym.

Co prawda istniały plany zainstalowania w myśliwcach opracowanego przez BAE Systems systemu samoobrony Eagle Passive/Active Warning Survivability System (EPAWSS), który pozwoliłby dotrzymać kroku potencjalnym przeciwnikom do lat czterdziestych, ale na przeszkodzie stanęły ograniczenia techniczne i finansowe. Aby F-15C mogły latać tak długo, konieczne było wzmocnienie struktury płatowca lub całkowita wymiana niektórych jego elementów (na przykład skrzydeł) oraz wymiana silników. Szacowane koszty takiej operacji okazały się zbyt wysokie.

Następca F-15C musiał spełniać cztery podstawowe warunki: mieć duże możliwości bojowe, być dostępny szybko i w miarę niedrogo, a przeszkolenie pilotów być maksymalne uproszczone. Rozważano wprowadzenie w miejsce F-15 mniej wysłużonych F-16, ale ze względu na gorsze osiągi tego drugiego w kwestii prędkości, zasięgu czy ilości przenoszonego uzbrojenia pomysł upadł. Okazało się, że najlepszym następcą F-15C będzie kolejny F-15. W ten sposób zainicjowano program F-15EX.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 7/2021