Flota lotnicza świata 2012

Jerzy Liwiński

Flota lotnicza świata 2012

W liniach lotniczych na świecie użytkuje się około 25,5 tys. średnich i dużych samolotów komunikacyjnych. Wykonują one każdego dnia średnio 85 tys. rejsów rozkładowych, przewożąc 7,7 mln pasażerów i 140 tys. ton ładunków. Wśród nich najpopularniejszymi są samoloty Boeing 737 i Airbus serii A320, a wśród regionalnych odrzutowe Embraer E-Jets i turbośmigłowe Bombardier Dash 8/Q. W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy do eksploatacji weszło 1200 nowych samolotów komunikacyjnych, a wycofanych zostało 1700 samolotów starszych wersji.

Globalny wzrost gospodarczy, ułatwienia wizowe, rozwój turystyki i sukcesywne obniżki cen biletów lotniczych wpływają na wzrost popytu na podróże powietrzne. Długoterminowe prognozy szacują prawie trzykrotny wzrost przewozów lotniczych w ciągu najbliższych 20 lat – do których zabezpieczenia będzie konieczne podwojenie użytkowanej floty. Ponadto, wciąż niestabilne i ciągle rosnące koszty paliwa oraz coraz bardziej restrykcyjne wymogi ochrony środowiska zmuszają przewoźników do przyspieszonej modernizacji flot użytkowanych samolotów i wycofywania starszych konstrukcji.

Obecnie transportem lotniczym przewozi się corocznie ponad 2,5 mld ludzi i 50 mln ton ładunków, a same tylko średnie i duże samoloty komunikacyjne wykonują dziennie 82 tys. rozkładowych rejsów (dane za 2011 r.). Największą pracę przewozową realizują linie lotnicze ze Stanów Zjednoczonych, Chin, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Korei Południowej i Francji.

Flota linii lotniczych w statystyce
W połowie 2012 r. w liniach lotniczych świata było użytkowanych 25,5 tys. średnich i dużych samolotów komunikacyjnych (o masie startowej powyżej 6 t), o pojemności 14 i więcej miejsc lub zabierających ekwiwalentny ładunek cargo. Liczba ta nie uwzględnia samolotów na stałe składowanych w centrach konserwacji oraz użytkowanych przez firmy na własne potrzeby. Największą liczbą samolotów – 10 100 szt. – dysponują przewoźnicy z obu Ameryk (39% światowej floty). W Europie i państwach byłego ZSRR było użytkowanych łącznie 7200 samolotów (29%), w Azji, Australii i na Bliskim Wschodzie – 6900 szt. (27%), natomiast w Afryce – 1300 szt. (5%).

W okresie ostatnich dwunastu miesięcy do eksploatacji weszło około 1200 nowych samolotów, a wycofanych zostało aż 1700 maszyn starszych typów. Najwięcej nowych samolotów pochodziło z bieżącej produkcji zakładów Airbusa i Boeinga, głównie typów: Boeing 737NG (380 szt.), Boeing 777 (80), Airbus A320 (310), Airbus A330 (90), Airbus A321 (70), a także Embraer 190 (70). Natomiast z eksploatacji wycofane zostały głównie mało ekonomiczne, kilkudziesięcioletnie samoloty starszych typów – głównie: Boeing 737 Classic (180), Bombardier CRJ 100/200 (125), Boeing MD-80 (100), Boeing 727 (80), Boeing 747 (60), Boeing 737-200 (50), Tupolew Tu-134 (60), Jakowlew Jak-40 (70) i Tupolew Tu-154 (50).

W rankingu linii lotniczych pod względem wielkości floty w pierwszej dziesiątce znajduje się aż ośmiu przewoźników ze Stanów Zjednoczonych oraz po jednym europejskim i chińskim. Największymi flotami dysponują: Delta Air Lines – 720 szt. (m.in: 170 szt.
– Boeing 757, 117 – Boeing MD-88, 93 – Boeing 767, 80 – Boeing 737, 57 – Airbus A319, 69 – Airbus A320 i 32 – Airbus A330), American Airlines – 640, Southwest – 564, United Airlines – 359 i US Airways – 347. Dużo samolotów mają również europejscy przewoźnicy: Lufthansa – 313, Ryanair – 291, Air France – 254, British Airways – 237, Turkish Airways – 181, easyJet – 183, Air Berlin – 145, Alitalia – 126 i Aerofłot – 117.

Największymi flotami samolotów towarowych dysponują FedEx Federal Express i UPS United Parcel Service. W wyposażeniu FedEx znajduje się 367 samolotów (71 – Airbus A300, 45 – Airbus A310, 51 – Boeing 727, 46 – Boeing 757, 73 – Douglas DC-10, 64 – Boeing MD-11 i 17 – Boeing 777), a United Parcel Service – 225 (53 – Airbus A300, 75 – Boeing 757, 46 – Boeing 767, 13 – Boeing 747 i 38 – Boeing MD-11).

W rankingu producentów pierwsze miejsce zajmuje amerykański Boeing – 10 070 maszyn w eksploatacji (udział w rynku 39%). Liczba ta obejmuje 976 samolotów McDonnell Douglas, wyprodukowanych do 1997 r., tj. do czasu przejęcia aktywów firmy przez Boeinga. Drugie miejsce zajmuje Airbus – 6406 samoloty (25%), a na kolejnych znajdują się: kanadyjski Bombardier – 2335, brazylijski Embraer – 1810, francusko-włoski ATR – 778, ukraiński Antonow – 596, amerykański Hawker Beechcraft – 590, brytyjski BAE Systems – 424 i holenderski Fokker – 370.

W liniach lotniczych jest użytkowanych 150 różnych typów i wersji samolotów. W pojedynczym egz. są użytkowane: Antonow An-225, Antonow An-22 i Convair C-131, a w kilku występują: Boeing 707 (2 szt.), Antonow An-30 (2), BAE One-Eleven (2), LET L-420 (2),
Lockheed L-1011 Tristar (3), NAMC YS-11 (4), Convair 640 (5), Iliuszyn Ił-114 (5) i Antonow An-38 (6).

W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy zakończyła się eksploatacja kilku starszych typów samolotów komunikacyjnych. Z wyposażenia linii lotniczych zostały wycofane m.in. ostatnie samoloty typu: Iliuszyn Ił-86, Convair 600 i Aerospatiale Nord 262. Iliuszyn Ił-86 to czterosilnikowy, szerokokadłubowy samolot dla 350 pasażerów. Jego pierwszy lot został wykonany w grudniu 1976 r., a w kilku wersjach zbudowano łącznie 106 egz. Jego największym użytkownikiem był Aerofłot (planowano też wcielenie tego typu do floty PLL LOT). Wersją rozwojową Ił-86 jest model Iluszyn Ił-96, wciąż jednak nie posiadający nowoczesnych – ekonomicznych silników. Samoloty Convair 600 i AerospatialeNord 262 to turbośmigłowe samoloty średniego zasięgu pochodzące z produkcji lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku dla 30-40 pasażerów, zabierających ewentualnie ekwiwalentny ładunek cargo.

Do eksploatacji weszły trzy nowe typy samolotów komunikacyjnych: Boeing 787 oraz dwie wersje słynnego Jumbo Jeta – Boeing 747-8: pasażerska i towarowa. Pierwszego Dreamlinera Boeing dostarczył japońskiej linii lotniczej All Nippon Airways 26 września 2011 r. (znaki rej. JA801A). Miesiąc później wykonał on swój inauguracyjny rejs czarterowy, a z początkiem listopada rozpoczął realizację lotów rozkładowych.

Nowe modele Boeinga 747-8 są wydłużonymi 747-400, w budowie których w dużym stopniu zostały wykorzystane nowe materiały kompozytowe i inne zawansowane technologie z Boeing 787. Pierwszy samolot w wersji towarowej przekazano 12 października 2011 r. do linii Cargolux Airlines (znaki rej. LX-VCB). Posiada on masę startową 442,2 t, a maksymalna ładowność wynosi aż 146,6 t. Natomiast odbiorcą pierwszego pasażerskiego Jumbo Jeta nowej generacji były linie Lufthansa (znaki rej. D-ABYA). Również on jest certyfikowany na masę startową 442,2 t, a w konfiguracji trzyklasowej zabiera 386 pasażerów (8 w klasie pierwszej, 80 w biznes i 298 w ekonomicznej).

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 10/2012