Fregaty typu La Fayette

Łukasz Pacholski

Bohaterki niniejszego artykułu stanowiły nową jakość w szeregach Marine Nationale i odpowiedź na postzimnowojenny świat. W ich konstrukcji zastosowano wiele nowatorskich wówczas rozwiązań technicznych. Dzięki temu Francuzi odnieśli sukcesy eksportowe, sprzedając ich odmiany do Arabii Saudyjskiej, Singapuru i na Tajwan. Co więcej, zdobyte doświadczenia zaowocowały obecną generacją wielozadaniowych okrętów wojennych – fregat typu FREMM oraz korwet Gowind.

Francuska marynarka wojenna od wielu lat korzysta z dwóch klas fregat – I rangi, które otrzymały natowskie oznaczenia burtowe z literą „D” (były to lub są duże jednostki wielozadaniowe, m.in. typy Horizon, Cassard, Georges Leygues, czy budowane obecnie FREMM‑y), a także II rangi. Te drugie cechują się wypornością poniżej 4000 t, pełnią też zadania o mniejszym znaczeniu operacyjnym. Wśród nich można wymienić operacje patrolowe, antynarkotykowe, czy też wsparcie dla służb porządku publicznego na obszarach postkolonialnych. Podział ten utrwalił się w wyniku reformy struktur floty w 1971 r. i utrzymuje się do dnia dzisiejszego.

Potrzeba budowy nowych fregat II rangi pojawiła się na początku lat 80. Wówczas rozpoczęto prace studialne nad następcami dla okrętów typu Commandant Rivière, których okres eksploatacji miał się zakończyć w 1994 r. Te wiekowe jednostki, wcielone do służby w latach 1962‑1965, stanowiły element sił patrolowych Marine Nationale. Z tego też względu wymogi obejmowały dużą autonomiczność, która miała pozwolić na pełnienie patroli w morskiej strefie wyłączności gospodarczej, możliwości wykorzystania w konfliktach o niskiej intensywności, operacjach humanitarnych oraz wsparciu sił specjalnych. Do tego nowe okręty miały być obsadzone przez mniej liczne załogi i wykorzystywać najnowsze osiągnięcia techniczne – dzięki temu koszty ich eksploatacji i utrzymania miały być niższe od jednostek wcześniejszej generacji. Co więcej, wobec cięć programu budowy zaawansowanych fregat typów Georges Leygues i Cassard (projektów C 70ASM i C 70AA), dla nowych jednostek przewidziano rolę pomocniczą w ugrupowaniu bojowym Marine Nationale. To zaś powodowało, że projekt fregat II rangi miał stanowić kompromis pomiędzy potrzebami, wymaganiami taktyczno-technicznymi oraz dostępnymi finansami. Owocem został projekt FL 3000 (Frégate Légère de 3,000 tonnes), który na początku lat 90. stanowił zupełną nowość dotyczącą zastosowanych rozwiązań technicznych oraz stylistycznych.

Według planów z połowy lat 80., Francuzi planowali zakontraktowanie 6 fregat tego typu – pierwsze z nich miały być zamówione w ramach budżetu na rok 1986, jednak korekty projektu (o czym dalej) oraz kwestie finansowe spowodowały przesunięcie zamówienia na pierwszą trójkę na 1988, budowa kolejnej trójki została zlecona w 1992 r. Ostatecznie zrezygnowano z budowy ostatniego okrętu (w maju 1996), co było wynikiem cięć budżetowych po zakończeniu zimnej wojny. Wszystkie okręty zbudowała państwowa stocznia DCN w Lorient, a do służby zaczęły wchodzić w latach 1996-2001.

W ich konstrukcji zastosowano rozwiązania obniżające skuteczną powierzchnię odbicia radiolokacyjnego, co osiągnięto poprzez pochylenie burt, ścian nadbudówki oraz masztów, schowanie wystających elementów wewnątrz kadłuba, bądź zasłonięcie ich wrotami (m.in. żurawiki dla łodzi półsztywnych), czy zastosowanie materiałów absorbujących promieniowanie elektromagnetyczne. Według części danych, pozwoliło to na ograniczenie skutecznej powierzchni odbicia o około 70% w stosunku do „klasycznego” okrętu tej wielkości. Poza tym ograniczono emisję cieplną, akustyczną oraz magnetyczną – przyczyniły się do tego silniki wysokoprężne, układy chłodzenia spalin, aktywne systemy Prairie i Masker oraz pas demagnetyzacyjny.

Inną nowością, którą zastosowano na francuskich okrętach po raz pierwszy, było szerokie wykorzystanie zasad budowy modułowej. Każda fregata powstała poprzez zmontowanie 11 sekcji, które były dostarczane do stoczni w Lorient. Pozwoliło to skrócić okres od położenia stępki do wodowania – ostatnia z fregat dla Marine Nationale przeszła ten etap budowy w ciągu pół roku, podczas gdy w przypadku La Motte-Picqueta (D 645, typ C 70) faza ta trwała aż 3 lata.

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 3-4/2015