Frommer Stop: Pierwszy nowoczesny pistolet rodem z Węgier

Kristóf Nagy

Rudolf Frommer urodził się 4 sierpnia 1868 roku w Budapeszcie. Wschodząca gwiazda węgierskiej produkcji broni strzeleckiej nie zdecydowała się na typową ścieżkę edukacji, jak inni twórcy. Frommer nie został inżynierem, podjął natomiast studia ekonomiczne w rodzinnym Budapeszcie, a później zatrudnił się w Hitel bank (banku inwestycyjnym).

Wkrótce potem został skierowany do zajęcia się ustabilizowaniem sytuacji finansowej produkującej broń firmy Fegyver és Gépgyár, która w przyszłości stać się miała państwowym FEG. Dzięki jego wiedzy i umiejętnościom zarządzania budapesztańska fabryka borykająca się z problemami szybko stanęła na nogi i zaczęła odnosić sukcesy. Konkretne inwestycje w park maszynowy oraz presja wywierana przez węgierskich polityków i lobbystów spowodowały, że firma stała się drugim producentem karabinów Mannlicher 1985 dla całego cesarsko-królewskiego imperium. Wkrótce stała się również drugim pod względem wielkości producentem broni strzeleckiej w całych Austro-Węgrzech, plasująca się tuż za Österreichische Steyr-Waffenfabrik.

Wkrótce okazało się, że Frommer nie tylko interesuje się ekonomiczną stroną całego przedsięwzięcia, ale zaczęły go interesować projekty Georga Rotha oraz Karela Krnka, które powstawały w budapesztańskiej fabryce. Pod ich wpływem powstał więc pierwszy autorski pistolet Frommera – działający na zasadzie długiego odrzutu lufy Model 1901. Rudolf nie zaniedbywał również pracy w Fegyver és Gépgyár i w 1904 roku został dyrektorem handlowym firmy, wciąż jednak pracując nad swoim własnymi projektami i rozwiązaniami.

Jego kolejnym sukcesem było objęcie z nadania samego Cesarza posady dyrektora zakładu w 1914 roku. Ostatecznie jego kariera projektanta zakończyła się dopiero w 1935 roku, kiedy zdecydował się na odejście na emeryturę ze względu na postępującą chorobę – do tego momentu uzyskał ponad 100 patentów na swoje rozwiązania!

Rudolf Frommer, jeden z twórców sukcesu współczesnej broni strzeleckiej z Węgier uznanej na całym świecie, zmarł 1 wrzesnia 1936 roku w Budapeszcie.

Pierwszy

Frommer Stop był pierwszym pistoletem samopowtarzalnym całkowicie opracowanym na Węgrzech i tam od początku produkowanym na masową skalę. W 1912 roku został przyjęty oficjalnie jako podstawowy pistolet wszystkich węgierskich formacji pod oznaczeniem 12M. Pisztoly, ale nie był to pierwszy wynalazek Rudolfa Frommera.

W 1901 roku zgłosił on patent na pistolet samopowtarzalny, który później stał się Modelem 1901. Pistolet miał stały magazynek w chwycie i był ładowany za pomocą łódki z nabojami. Udało się wyprodukować jedynie próbną partię tej broni liczącą 200 egzemplarzy i choć trafiły do testów na cały świat, nigdy nie spotkały się z entuzjazmem ani większym zamówieniem.

Pełna wersja artykułu w magazynie Strzał 7-8/2020