Garwolin 1944

Norbert Bączyk

27 lipca 1944 roku w rejonie Garwolina i Parysowa doszło do walk, które zapoczątkowały wielką, manewrową bitwę pancerną pod Okuniewem (27 lipca-5 sierpnia). Wówczas to radziecka 2. Armia Pancerna usiłowała zdobyć Warszawę. Ze strony wojsk niemieckich pierwszego dnia bitwy do walki przystąpiły jednak nie związki zmechanizowane, a dywizja piechoty. 73. Dywizja Piechoty gen. por. Fritza Franka stanowiła główny element Gruppe Franek, a jej przeciwnikiem okazał się radziecki 8. Korpus Pancerny Gwardii.

Po ogłoszeniu rejonu Warszawy obszarem działań wojennych rozpoczęto przygotowania do obsadzenia go wojskami operacyjnymi, to jest formacjami przewidzianymi do bezpośredniej walki frontowej.

Największym związkiem taktycznym obecnym już na miejscu była 73. Dywizja Piechoty (Infanterie-Division 73). Jej dowódcą był oficer armii austriackiej, gen. por. Fritz Franek. 73. DP niemieckich Wojsk Lądowych została zniszczona na początku maja 1944 roku pod Sewastopolem, w czasie likwidacji przez Armię Czerwoną wojsk przeciwnika na Półwyspie Krymskim. Jej pozostałości, ewakuowane przez Morze Czarne do Rumunii, zostały następnie przetransportowane na Węgry, gdzie miała nastąpić odbudowa dywizji. 16 czerwca wydano rozkaz o ponownym, pilnym sformowaniu jednostki, w tym z wykorzystaniem ewakuowanych kadr i żołnierzy dywizji, które nowy dowódca oceniał na 30-40% stanów etatowych dla poszczególnych pododdziałów. 26 czerwca gen. por. Fritz Franek został wyznaczony na dowódcę 73. DP, a 30 czerwca przybył do miasta Miszkolc na Węgrzech, gdzie umieszczono sztab odtwarzanego związku taktycznego. Szefem sztabu dywizji wyznaczono ppłk. Ottona Beckera, pełniącego już tę funkcję w pierwotnej 73. DP od grudnia 1943 roku.

Dzięki szybkiemu skierowaniu uzupełnień osobowych poprzez przysłanie kilku batalionów marszowych już w połowie lipca dywizja uzyskała ukompletowanie zbliżone do 10 000 żołnierzy, a zatem w granicach 80% stanu etatowego. Duża część żołnierzy odznaczała się już doświadczeniem bojowym, ale nie byli oni ze sobą zgrani w nowo wystawionych pododdziałach. Na pamiątkę 70. Pułku z 111. Dywizji Piechoty, również zniszczonej wiosną 1944 roku pod Sewastopolem, w 73. DP nie odtworzono formalnie 213. Pułku Piechoty, lecz nadano mu nazwę 70. Pułk Grenadierów (Grenadier-Regiment 70), dwa pozostałe pułki grenadierskie – Grenadier-Regiment 170 oraz 186 – zostały odtworzone.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 6/2018