Głuszec (wreszcie) w linii

Piotr Abraszek

Głuszec (wreszcie) w linii

Śmigłowce W-3 Sokół są podstawowymi śmigłowcami średnimi eksploatowanymi w Lotnictwie Wojsk Lądowych (oczywiście klasyfikacja ta jest umowna, ponieważ najcięższą maszyną LWL jest Mi-8/17, a nie występują w nim maszyny klasy Chinooka, CH-53, czy Mi-26). Stosunkowo duża liczba Sokołów, ich młody wiek (wszystkie zostały wyprodukowane w II połowie lat 90.), krajowe pochodzenie z wytwórni w Świdniku oraz znaczne możliwości modernizacyjne, na początku nowego stulecia skłoniły decydentów do podjęcia decyzji o ich unowocześnieniu. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym za modernizacją W-3 jest ich przestarzałe wyposażenie, znacznie odstające od rozwiązań stosowanych na Zachodzie, nawet w maszynach tej samej generacji. Kolejny powód podjęcia procesu modernizacji to szczupłość budżetu MON, a zwłaszcza funduszu przeznaczonego na zakup nowego uzbrojenia i wyposażenia. Historia programu Głuszec formalnie rozpoczęła się osiem lat temu. W 2003 r. Departament Polityki Zbrojeniowej MON zdecydował o zainicjowaniu modernizacji śmigłowców Sokół tak, aby były zdolne do operowania nad współczesnym polem walki wraz ze zmodernizowanymi do standardu Pluszcz śmigłowcami bojowymi Mi-24W, jednocześnie spełniając wymagania określone w dokumencie STANAG-4555 (NATO Mission Equipment Packages (MEP) for Battlefield Helicopters, czyli Zestawy Wyposażenia Zadaniowego dla Śmigłowców Pola Walki). W tym czasie program Pluszcz został anulowany, zaś polskie śmigłowce z 25. Brygady Kawalerii Powietrznej i 49. pułku śmigłowców bojowych, w tym Sokoły, weszły w skład Grupy Manewrowej, a potem Samodzielnej Grupy Powietrzno-Szturmowej PKW Irak, co przyniosło cenne doświadczenia z użycia maszyn w warunkach bojowych. W połowie 2003 roku opracowano założenia taktyczno-techniczne programu, a 31 października tegoż roku DPZ MON podpisał z WSK-PZL Świdnik kontrakt na opracowanie projektu koncepcyjnego. Wiosną następnego roku projekt koncepcyjny został zatwierdzony, zaś jesienią podpisano umowę na budowę i badania pierwszego prototypu. W połowie 2005 roku zadania dla zmodernizowanego śmigłowca rozszerzono o ratownictwo bojowe (Combat SAR). Prototyp Głuszca został ukończony jesienią 2006 r., a po oblocie na początku 2007 r. rozpoczął próby fabryczne. We wrześniu, po zakończeniu badań wstępnych, został zaprezentowany na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach, a w 2008 r. rozpoczęły się jego próby kwalifikacyjne (państwowe). Ich pomyślny rezultat zaowocował zawarciem na przełomie 2008/2009 r. umowy na wykonanie partii próbnej (wdrożeniowej) złożonej z trzech egzemplarzy. Rok później rozpoczęły się próby zdawczo-odbiorcze czterech Głuszców (do trzech „nowych” maszyn dołączył zmodyfikowany prototyp), trwające kilka miesięcy. Pod koniec roku 2010 wszystkie cztery śmigłowce W-3PL partii próbnej zostały przekazane do Inowrocławia.

Główne założenia programu unowocześnienia Sokołów to:

• interoperacyjność w ramach NATO;
• zwiększenie możliwości bojowych, w tym także podczas lotów w nocy i w każdych warunkach atmosferycznych;
• zwiększenie możliwości transportu medycznego;
• umożliwienie wykonywania zadań ratowniczych, w tym ratownictwa bojowego (CSAR);
• poprawa bezpieczeństwa lotów;
• wydłużenie okresu eksploatacji maszyn.

Oprócz producenta, czyli WSK-PZL Świdnik, w program Głuszec zaangażowany był Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych z Warszawy, który przygotował kluczowe z punktu widzenia programu rozwiązania techniczne i komponenty awioniki. Do unowocześnienia wybrano śmigłowce ósmej serii produkcyjnej (n/b 0901, 0811, 0819 i 0820), reprezentujące standard W-3WA, czyli spełniający wymagania FAR-29 (wyposażony m.in. w zdwojoną instalacje hydrauliczną). Postanowiono wykonać je w najbogatszym wariancie modernizacji, czyli wersji ratownictwa bojowego (CSAR). Wynikło to ze wspomnianego wcześniej anulowania programu Pluszcz, w efekcie którego jako pierwsze miały powstać Mi-24 w wariancie CSAR.

Pełna wersja artykułu w magazynie NTW 3/2011