Historia operacyjna krążowników lekkich typu Agano

Michał Kopacz

Historia operacyjna

krążowników lekkich typu Agano

(cz. 1)

W majowym numerze naszego magazynu opisaliśmy japońskie krążowniki typu Agano. Obecnie wracamy do tych ciekawych okrętów i przedstawiamy losy poszczególnych jednostek serii.

Agano
Początkowo trzy krążowniki miały być budowane w stoczniach marynarki – dwa w Kure i jeden w Yokosuce, zaś czwarty przez prywatną stocznię Mitsubishi w Nagasaki. Ze względu na brak mocy produkcyjnych, prace przy prototypie powierzono zakładowi w Sasebo. 18 czerwca 1940 r. położono tam stępkę pod jednostkę Nr 132. We wrześniu następnego roku okręt otrzymał nazwę Agano, od rzeki płynącej w północnej części prefektury Niigata1 – użyto ją wówczas po raz pierwszy. Miesiąc później, 22 października 1941 r. zwodowano kadłub. Oficerem wyposażeniowym został kmdr Ko Nakagawa, dotychczasowy dowódca krążownika ciężkiego Furutaka.

Do służby Agano wszedł 31 października 1942 r. Jego pierwszym dowódcą został kmdr Uchikawa Kodai. Po przejściu do Kure, gdzie załadowano zapasy i amunicję, natychmiast skierowano go do działań z pominięciem okresu szkoleniowego. 20 listopada został nową jednostką flagową 10. Flotylli Niszczycieli, zastępując krążownik lekki Nagara. Już 6 dni później w towarzystwie niszczyciela Urakaze przeszedł do bazy na atolu Truk (dziś Chuuk, Karoliny). 2 grudnia na Agano swoją flagę podniósł kadm. Susumu Kimura, dowódca 10. Flotylli. 16 grudnia krążownik wyruszył w swoją pierwszą misję bojową – eskortował lotniskowiec Junyo wraz z niszczycielami Isokaze i Hamakaze, które miały dostarczyć posiłki do Wewak i Madang, portów na północno-wschodnim wybrzeżu Nowej Gwinei. Operacja zakończyła się sukcesem, jednak stracono stary krążownik lekki Tenryu osłaniający siły inwazyjne na Madang, storpedowany przez okręt podwodny USS Albacore. Tuż po północy 18 grudnia Isokaze i Hamakaze zauważyły zbliżający się na powierzchni okręt podwodny USS Sculpin, który usiłował podejść do Junyo. Jeden z niszczycieli oświetlił go reflektorem z odległości 6000 jardów (prawie 5500 m), po czym oba otworzyły ogień. Sculpin zanurzył się i umknął prześladowcom.

Po powrocie do bazy Truk Agano przeszedł drobne naprawy i modyfikacje. W styczniu 1943 r. osłaniał lotniskowce 3. Floty podczas operacji „KE” – ewakuacji wojsk z Guadalcanalu. Akcja zakończyła się sukcesem – niszczyciele w trzech turach przewiozły blisko 11-tysięczny garnizon prawie bez strat. Przez kolejne trzy miesiące Agano stacjonował w bazie Truk wraz z trzonem floty w oczekiwaniu na decydujące starcie z US Navy. Życzenie japońskich dowódców nie spełniło się i krążownik powrócił na wody macierzyste w celu dokonania pierwszej wojennej modyfikacji.

11 maja amerykańskie wojska wylądowały na zajętej przez Japończyków wyspie Attu na Aleutach (operacja „Landcrab”). Nowy dowódca Połączonej Floty, adm. Mineichi Koga, postanowił ruszyć z odsieczą. W Yokosuce zgromadzono potężną flotę, jednak po zajęciu wyspy przez Amerykanów całą operację odwołano. Agano powrócił do Kure, gdzie od 3 czerwca do 2 lipca przechodził remont i modyfikację uzbrojenia. Dwa stanowiska wkm-ów kal. 13,2 mm w pobliżu masztu rufowego zastąpiły dwulufowe zespoły działek kal. 25 mm. Dwa dodatkowe zespoły trójlufowe zainstalowano na śródokręciu po obu stronach platformy wodnosamolotu. Okręt otrzymał również radar dozoru powietrznego Typu 21.

Po odbyciu kilku krótkich rejsów szkoleniowych, Agano wraz z eskortą lotniskowców 3. Floty wyruszył do bazy Truk. Na pokład krążownika załadowano kontyngent żołnierzy, który miał wzmocnić garnizon w Rabaulu (wyspa Nowa Brytania, na północny wschód od Nowej Gwinei). Dzięki pracy amerykańskiego wywiadu, na drodze japońskiego zespołu ustawiono kilka okrętów podwodnych, jednak żadnemu nie udało się osiągnąć sukcesu. Najbliżej był USS Tinosa, który wystrzelił salwę 4 niecelnych torped w kierunku lotniskowca Zuiho. 15 lipca Agano dotarł do Truk. Po uzupełnieniu zapasów paliwa wyruszono w dalszą drogę już tylko z krążownikami ciężkimi Tone, Chikuma i Mogami, lekkim Oyodo, transportowcem wodnosamolotów Nisshin oraz pięcioma niszczycielami. Po wyładowaniu wojsk w Rabaulu okręty bezpiecznie powróciły do bazy Truk 26 lipca. Tam nowym dowódcą krążownika został kmdr Hiroshi Matsubara.

W kolejnych miesiącach jednostki Połączonej Floty wychodziły w morze jedynie dwukrotnie – we wrześniu i październiku. Za pierwszym razem zostało to wywołane rajdem trzech lotniskowców kadm. Charlesa A. Pownalla, atakującym wyspy Tarawa, Makin i Abemama w północnej części archipelagu Wysp Gilberta. W odpowiedzi 18 września z bazy Truk w morze wyszedł zespół wadm. Jisaburo Ozawy, a wraz z nim Agano i bliźniaczy Noshiro. Druga okazja nadarzyła się już w dziesięć dni po powrocie floty do bazy Truk. 5 października zespół amerykańskich okrętów pod dowództwem kadm. Alfreda E. Montgomery’ego zaatakował wyspę Wake. Bombardowanie z morza i powietrza kontynuowano następnego dnia. Japoński sztab przekonany, że celem kolejnego ataku będzie atol Eniwetok (leżący w połowie drogi pomiędzy wyspami Truk i Wake), wysłał z odsieczą wszystkie dostępne okręty. 17 października Truk opuściło potężne ugrupowanie, nad którym bezpośrednie dowództwo objął adm. Koga. Ponieważ amerykańska flota nie pojawiła się, Japończycy powrócili do bazy.

30 października Agano eskortował lotniskowce Shokaku, Zuikaku i Zuiho, które miały wysłać własne samoloty do Rabaulu, w celu wzmocnienia obrony bazy. Po wykonaniu zadania lotniskowce zawróciły na atol Truk, a Agano otrzymał rozkaz udania się do Rabaulu. Gdy 1 listopada amerykańskie wojska lądowały na wyspie Bougainville (północno-zachodnie Salomony), japońskie dowództwo postanowiło o wysadzeniu kontrdesantu. Szczęśliwym – dla Japończyków – zbiegiem okoliczności w ogołoconej z okrętów bazie w Rabaulu2 stacjonował 5. Dywizjon Krążowników wadm. Sentaro Omoriego, który 2 tygodnie wcześniej doprowadził tam konwój z zaopatrzeniem. Naprędce stworzono zespół wraz z dostępnymi jednostkami 8. Floty stacjonującymi w Rabaulu.

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 12/2012