„Hitlerjugend” – postrach Normandii?

Robert Michulec

Dywizja SS „Hitlerjugend” zalicza się do najbardziej znanych jednostek Waffen-SS czy nawet sił zbrojnych III Rzeszy, mimo że powstała bardzo późno i brała udział właściwie tylko w trzech bitwach. Wydarzeniem, które ją rozsławiło, była bitwa normandzka, będąca dla dywizji chrzest bojowy. W jej wyniku wytworzyła się maniera podkreślania niezwykłego charakteru jednostki. Kanoniczne prace na temat Normandii, powstające w Anglii i USA w latach 60. czy 70. XX wieku, koniecznie karcąc SS-manów za wyznawaną ideologię, jednocześnie uznawały niezwykłość dywizji – jej bitność, determinację, profesjonalizm, doświadczenie bojowe kadry czy w ogóle elitarny charakter. Dzisiaj wydaje się już raczej oczywiste, że tak wykreowany obraz 12. Panzerdivision SS „Hitlerjugend”, jakkolwiek oparty na jakichś faktach, w gruncie rzeczy jest fałszywy, ponieważ w pewnym sensie stanowił m.in. usprawiedliwienie dla nieudolności brytyjskich wojsk w Normandii, które ze swojej strony... wykończyły tę „superdywizję” w ciągu zaledwie miesiąca.

Początki dywizji „Hitlerjugend” sięgają zimy 1943 roku, kiedy w niektórych dowództwach nazistowskich sił zbrojnych uznano za konieczne powołanie do życia całej gamy nowych dywizji Waffen SS, jakoby bardziej efektywnych od dywizji Heer. Niemal równolegle zaczęto podejmować decyzje o tworzeniu oddzielnego zgrupowania operacyjnego do wielkiej bitwy z armią inwazyjną aliantów we Francji, a także w sprawie reformy Panzerwaffe, stanowiących dla Niemców podstawową siłę zdolną do pobicia nieprzyjaciela w polu. W efekcie wiosną i latem tego samego roku wszystkie te zagadnienia zaczęto ze sobą łączyć. Jeśli początkowo podejmowano decyzje o tworzeniu kilku nowych dywizji SS, to po kilku miesiącach zapadały jedno po drugim rozstrzygnięcia o specjalnym ukształtowaniu niektórych z nich w celu wykorzystania do wielkiej bitwy w północnej Francji następnego roku.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 6/2018