1.Dywizja Pancerna w walkach pod Axel

Zbigniew Lalak

W końcu sierpnia 1944 roku zakończyła się operacja 21. Grupy Armii oraz 1. Armii Amerykańskiej, której głównym celem było zamknięcie w okrążeniu niemieckiej 5. Armii Pancernej i 7. Armii. Działania te znane są jako tzw. kocioł pod Falaise. Wycofujący się za Sekwanę Niemcy ponieśli znaczne straty w sprzęcie i ludziach. Brak koordynacji działań pomiędzy Amerykanami i Brytyjczykami doprowadził do tego, że rysująca się całkowita klęska armii niemieckich nie nastąpiła.  Niemcy szybko otrząsnęli się z pierwszego szoku wywołanego przytłaczającą przewagą aliancką i przystąpili do rozbudowy obrony nad granicą belgijską i holenderską.

Zdobyć Antwerpię !

Głównodowodzący 21. Grupą Armii gen. Montgomery nakazał w dniu 22 sierpnia brytyjskiej 2. Armii oraz kanadyjskiej 1. Armii przejść do pościgu.  Jednostki obu armii miały sforsować Sommę i dalej wzdłuż wybrzeża skierować się na Antwerpię. Jednym z zadań było zdobycie portów w Calaise, Boulogne i Dunkierce, najważniejszym portem, który miał być zdobyty, była oczywiście Antwerpia. Niemcy posiadali w tym obszarze 15. Armię dowodzoną przez gen. Gustawa-Adolfa von Zangena, która składała się z LXVI, LXXXVI i LXXXIX Korpusu Armijnego. Marszałek polny Model nakazał prowadzić obronę portów oraz jako główne zadanie obronę portu w Antwerpii. Niemcy doskonale zdawali sobie sprawę ze znaczenia tego portu. W trakcie działań w Normandii drogi zaopatrzeniowe dla wojsk alianckich wynosiły ok. 700-1000 km od wybrzeża do jednostek pierwszoliniowych.  Obszar Terneuzen – Hulst był broniony przez LXXXIX Korpus Armijny, którego dowódcą był gen. Werner Freiherr von und zu Gilsa. W skład korpusu wchodziła 59. Dywizja Piechoty oraz 712. Dywizja Piechoty, i to właśnie 712. Dywizja Piechoty gen. por. Friedricha Wilhelma Neumanna była głównym przeciwnikiem polskiej 1. Dywizji Pancernej w nadchodzącym starciu. Należy wspomnieć, że w rejonie Axel-Hulst znajdowały się elementy z 17. Luftwaffe-Feld-Division (17. Dywizja Polowa Luftwaffe) gen. por.  Hansa Kurta Hoeckera. Załogi dział szturmowych z Panzerjäger-Abteilung Luftwaffen-Feld-Division 17 (etatowo znajdowało się 14 dział, po 4 w trzech bateriach oraz 2 w baterii sztabowej) stanowiły wsparcie natarcia z 17 września, które zlikwidowało przyczółek Dragonów pod Dubosch.

Pełna wersja artykułu w magazynie TWH 4/2016