162. Dywizja Piechoty w walkach o Augustów 22 czerwca 1941 roku

Jan Nikołajuk

Niemcy przygotowując się do realizacji planu „Barbarossa” prowadziły intensywne rozpoznanie zachodnich rejonów Związku Radzieckiego. W czerwcu 1941 roku Luftwaffe nasiliło loty rozpoznawcze w celu ustalenia bieżącego stanu budowy rejonów umocnionych i rozmieszczenia oddziałów bojowych w pobliżu linii granicy. Rozpoznanie w rejonie Augustów–Grodno realizowały samoloty Junkers Ju 88A z eskadry rozpoznawczej 4.(F)/14, stacjonującej na lotnisku Kurianki w pobliżu Raczek. Na odcinku od miasteczka Sopoćkinie do Grajewa pojedyncze samoloty w dniach 3, 4, 10, 13, 15 i 18 czerwca naruszały radziecką przestrzeń powietrzną na głębokość od 1 do 6 kilometrów. W dniu 20 czerwca Niemcy postanowili sprawdzić w jaki sposób Rosjanie zareagują na grupowe naruszenia przestrzeni powietrznej. W godzinach 16.41–16.45 granicę przeleciały trzy formacje, liczące łącznie  18 samolotów bombowych. Radziecka artyleria przeciwlotnicza i lotnictwo myśliwskie nie zareagowały. Rosjanie ograniczyli się wyłącznie do wysłania meldunku do dowództwa w Białymstoku, które z kolei złożyło na ręce niemieckie protest.

Materiały uzyskane od agentów wywiadu oraz w trakcie lotów rozpoznawczych były na bieżąco analizowane w celu ustalenia wielkości i położenia sił radzieckich. W efekcie tych działań, w dniu 21 czerwca wywiad niemiecki zameldował, że na odcinku od Grajewa do Grodna rozpoznano następujące siły radzieckie: dywizja piechoty w rejonie Augustowa, pułk piechoty w rejonie Janówka–Pruska Wielka, dywizja piechoty w rejonie Suchowoli, dwie dywizje piechoty w rejonie Lipska, brygada spadochronowa i dywizja kawalerii w rejonie Grodna, do dywizji kawalerii w rejonie Grajewa, w tym półtora szwadronu w Rajgrodzie, rejon umocniony w budowie (prace w rejonie Grajewa zostały przerwane) i oddział Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP) NKWD w sile pułku.

Ilość czołgów w dywizji stacjonującej w rejonie Augustowa Niemcy oceniali na 50–80 pojazdów uzbrojonych w karabiny maszynowe. W swoich planach zakładali możliwość uderzenia grupy około 50 lekkich czołgów na północ wzdłuż drogi Augustów–Suwałki. Dlatego też w rejonie Szczebra–Nowinka umieścili 8. baterię 4. Pułku Artylerii Przeciwlotniczej, liczącą cztery armaty kal. 88 mm i dwie kal. 20 mm jako grupę przeciwpancerną. Bateria miała za zadanie ogniem na wprost zniszczyć radzieckie czołgi, atakujące w kierunku północnym. Jedną armata kal. 88 mm i jedną kal. 20 mm w nocy z 21 na 22 czerwca ustawiono na północny wschód od wsi Szczebra I, w ten sposób, że mogły prowadzić bezpośredni ogień na most na rzece Blizna, a reszta baterii zajęła pozycje na zachód od Nowinki.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 4/2019