Japonia w kosmosie

Marcin Łuczak

Znana dziś ze swych sukcesów japońska agencja kosmiczna JAXA (Japan Aerospace Exploration Agency) powstała w 2003 r. z połączenia trzech organizacji: ISAS – Institute of Space and Aeronautical Science, prowadzącej badania kosmiczne, w tym badanie planet; NASDA – National Space Development Agency, zajmującej się rozwojem i budową rakiet, satelitów oraz m.in. Japońskiego Modułu Eksperymentalnego Kibo zainstalowanego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej; NAL – National Aerospace Laboratory of Japan, rozwijającego technologię lotniczą.

Sondy kosmiczne

Japonia jako czwarty kraj po ZSRR, USA i Francji 11 lutego 1970 r. dołączyła do kosmicznych potęg, kiedy to ISAS wystrzeliła przy użyciu rakiety L-4S-5 swego pierwszego sztucznego satelitę Ohsumi (nazwa jednej z prowincji w Japonii). Jego celem była demonstracja możliwości wprowadzenia na orbitę własnego sztucznego satelitę za pomocą własnej rakiety. Sukces ten poprzedziły cztery nieudane próby podejmowane od 1966 r. Pierwszym użytecznym satelitą naukowym, przeznaczonym do badań jonosfery, był Shinsei (pol.: prośba) wystrzelony 28 września 1971 r. Krok ku prawdziwemu podbojowi kosmosu Japonia uczyniła w roku 1985. Było nim wystrzelenie pierwszych dwóch japońskich sond międzyplanetarnych: Sakigake (pol.: pionier) – w styczniu 1985 r. – i Suisei (pol.: kometa; zwana też PLANET-A) – w sierpniu 1985 r. Badały one przestrzeń kosmiczną oraz dokonały przelotu w dużej odległości (odpowiednio: 7 mln i 151 tys. km) od jądra komety Halleya podczas jej powrotu w okolice Ziemi i Słońca w 1986 r. Kometę Halleya badała zresztą w tym samym czasie flota aż sześciu statków kosmicznych. Oprócz 2 sond japońskich były to: rosyjskie Vega-1 i Vega-2, amerykański ICE oraz najefektywniejszy z nich – europejski Giotto, który przemknął 500 km obok komety, wykonując pierwsze w historii zdjęcia kometarnego jądra (było to pierwsze znaczące osiągnięcie ESA w badaniach Układu Słonecznego).

Kolejnym krokiem milowym Japonii była wystrzelona 24 stycznia 1990 r. sonda Hiten (pol.: niebiańska dziewica; znana też pod akronimem MUSES-A), która jako pierwszy japoński pojazd weszła na orbitę wokół Księżyca, by po zakończonej sukcesem misji 11 kwietnia 1993 r. uderzyć w jego powierzchnię w kraterze Furnerius. Sonda Nozomi (pol.: pragnienie, nadzieja; zwana też PLANET-B) wysłana w kosmos 9 maja 2003 r. miała stać się z kolei pierwszym japońskim orbiterem Marsa, jednak próba wejścia na orbitę Czerwonej Planety nie powiodła się i nieaktywny już pojazd krąży do dziś po orbicie wokółsłonecznej, gdzie pozostanie na zawsze. 

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 3/2016