Jer-2 2M-105. Nieco zapomniany nocny bombowiec dalekiego zasięgu

Krzysztof Cieślak

W Rosji powstał pierwszy czterosilnikowy ciężki samolot bombowy Ilja Muromiec. Związek Sowiecki jako pierwszy produkował na dużą skalę całkowicie metalowy czterosilnikowy ciężki bombowiec TB-3. Zacofany przemysł lotniczy nie zdołał go jednak utrzymać. Kolejne próby zbudowania następcy TB-3 o jeszcze większych rozmiarach były wchodzeniem w ślepą uliczkę. Próba gruntownej modernizacji nie miała sensu, bo taki samolot byłby co najwyżej doraźnym środkiem na bardzo krótki okres czasu. Podjęta próba zbudowania następcy, czyli samolot TB-7, przyszła zbyt późno i nie dała rezultatu. Samolot był skomplikowany, drogi w produkcji i od strony technologicznej już przestarzały, brakowało również zakładu mogącego produkować go masowo. Oprócz tego zmieniła się koncepcja lotnictwa dalekiego zasięgu. Postawiono na ilość, a to było możliwe przy produkcji maszyn mniejszych i napędzanych tylko dwoma silnikami. Ważny był tylko w miarę duży zasięg. W efekcie lotnictwo dalekiego zasięgu otrzymało uniwersalną maszynę DB-3, mogącą w razie potrzeby służyć jako samolot frontowy lub torpedowy. Ta konstrukcja jednak dość szybko starzała się od strony technicznej i konieczne było znalezienie następcy o znacznie nowocześniejszej konstrukcji. Próba zbudowania takiego samolotu jest tematem poniższego opracowania. Zawartość artykułu obejmuje jedynie historię pierwszej wersji, z silnikami M-105.

Sowieckie samoloty bojowe o metalowej konstrukcji, czyli bombowe lub transportowe, zaprojektowane w pierwszej połowie lat trzydziestych XX wieku były starannie opracowane od strony aerodynamiki. Ich wadą było wykorzystywanie już przestarzałych technologii wykonywania konstrukcji płatowca, a szczególnie jego skrzydeł. Korzystano bowiem głównie z doświadczeń zakładów Junkersa z początku lat dwudziestych. Odrębnym problemem był chroniczny brak nowoczesnych silników lotniczych dużej mocy. W końcu lat trzydziestych stały się dostępne, głównie dzięki kupionym licencjom, nowe technologie wytwarzania elementów konstrukcji. Umożliwiło to powstanie szeregu projektów maszyn, które później produkowano w latach II wojny światowej.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 2/2025