JF-17 Thunder – w obronie nieba Pakistanu

Rogier Westerhuis

JF-17 Thunder

– w obronie nieba Pakistanu

Zgromadzona na Air Show w Dubaju publiczność z uwagą obserwowała wspaniały pokaz możliwości manewrowych wielozadaniowego samolotu myśliwskiego JF-17 Thunder, pilotowanego przez ppłk. Ronalda Afzala Khokhara. Siły Powietrzne Pakistanu wysłały ostatnio trzy JF-17 Thunder do Dubaju, by zwrócić uwagę innych państw na ten niezwykły samolot. W momencie, gdy produkcja myśliwca nabiera tempa i gdy wchodzi on do służby operacyjnej w Siłach Powietrznych Pakistanu, kraj ten i jego chiński partner poszukują rynków eksportowych dla swojej konstrukcji. Autor odwiedził Pakistan, by dowiedzieć się więcej o tym samolocie, który zgodnie z obietnicami producenta ma mieć wysokie osiągi i duże możliwości bojowe, za cenę zdecydowanie niższą, niż inne lekkie samoloty bojowe podobnej klasy.

W latach osiemdziesiątych Siły Powietrzne Pakistanu rozpoczęły poszukiwanie następcy starzejących się samolotów bojowych F-6, a w przyszłości także następcy Mirage, A-5 i F-7. Chociaż pierwotnie rozważano dalszą modernizację chińskiego samolotu Chengdu F-7 w ramach projektu Sabre II, to jednak z planów tych zrezygnowano. Zamiast tego, w 1992 r. Chińczycy zaproponowali Pakistanowi wspólne opracowanie nowego wielozadaniowego samolotu myśliwskiego. Propozycja ta była bardzo zachęcająca, Chińczycy bowiem zaoferowali budowę samolotu w pełni spełniającego pakistańskie wymagania i potrzeby. Propozycja została zaakceptowana, jednocześnie w opracowanych wymaganiach uwzględniono pojawienie się nowych typów samolotów bojowych w regionie, u potencjalnych przeciwników. W 1998 r. rząd Pakistanu zadeklarował, że program ten ma status Ważnego Projektu Narodowego, a jednocześnie podpisano porozumienie Memorandum of Understanding z rządem Chińskiej Republiki Ludowej.

W 1999 r. podpisano kontrakt na wspólne opracowanie i produkcję samolotu bojowego JF-17 (w tym czasie był on jeszcze nazywany Chengdu FC-1/Super 7). Oznaczało to, że projekt ten może wkroczyć w kolejną fazę, kiedy obie strony mogły uzgodnić najdrobniejsze szczegóły projektu. Plany rozwoju samolotu zostały poddane analizie tuż po tym, jak w maju 1998 r. Pakistan przeprowadził własną próbę jądrową, w odpowiedzi na serię indyjskich prób jądrowych, w tym momencie społeczność międzynarodowa nałożyła na Pakistan liczne sankcje. Oznaczało to, że zachodnie systemy awioniki, których zastosowanie początkowo rozważano, przestały być dostępne, a to znacznie zwiększało ryzyko opracowania. Aby przyśpieszyć pokonanie pojawiających się trudności, w 2001 r. podjęto decyzję o rozwoju płatowca, silnika i instalacji, kompleks awioniki maszyny zaś rozwinąć później, w dalszej fazie prac. Dzięki temu projekt nie tylko mógł być kontynuowany bez opóźnień, ale obecnie ma nowocześniejszy pakiet awioniki, niż to pierwotnie zakładano.

Pierwszy lot
Po podjęciu decyzji o rozwoju płatowca i napędu w pierwszej kolejności, poczyniono szybkie postępy i do końca września 2001 r. był gotowy szczegółowy projekt samolotu, więc można było przystąpić do budowy prototypu. Pierwszy prototyp został ukończony w maju, a ceremonia ukończenia jego budowy odbyła się 31 maja 2003 r. Pierwszy, nieoficjalny lot prototypu JF-17 Thunder (na tym etapie samolot otrzymał taką nazwę – JF od Joint Fighter) wykonano 24 lub 25 sierpnia 2003 r., oblot oficjalny z zaproszonymi gośćmi miał miejsce 2 września 2003 r. Od momentu rozpoczęcia prac projektowych minęło zaledwie dwa i pół roku, ale chwilowo samolot nie dysponował jeszcze awioniką misji i nawigacji. Zwykle rozwój samolotu bojowego trwa znacznie dłużej, więc był to spory sukces. Drugi prototyp do prób w locie, a trzeci w ogóle zbudowany, wystartował po raz pierwszy 9 kwietnia 2004 r. Drugi i piąty prototyp zostały użyte do prób (odpowiednio) wytrzymałościowych i zmęczeniowych. Łącznie zbudowano sześć prototypów oznaczonych od PT01 do PT06, ale tylko pierwszy, trzeci, czwarty i szósty użyto do prób w locie.

Pełna wersja artykułu w magazynie Lotnictwo 7/2014