Towarzysze walki – 4. Kanadyjska Dywizja Pancerna (cz. I)

Zbigniew Lalak

Towarzysze walki –

4. Kanadyjska Dywizja Pancerna

(cz. I)

Historia kanadyjskich wojsk pancernych należy do najdłuższych na świecie. Już w styczniu 1918 roku gen. mjr H.J. Elles, który stał na czele brytyjskiego Tank Corps, zaaprobował utworzenie kanadyjskiego batalionu czołgów. Pomysłodawcą był ppłk J.E. Mills, Kanadyjczyk, który odpowiadał za szkolenie artyleryjskie brytyjskich czołgistów. Rząd kanadyjski wyraził zgodę na sformowanie batalionu, który miał podlegać Kanadyjskiemu Korpusowi Karabinów Maszynowych. Formowanie batalionu powierzono ppłk R. Denisonowi. Etat batalionu określono na 688 żołnierzy. W batalionie miały być trzy kompanie, każda w składzie czterech plutonów po 5 czołgów. Batalion czołgów miał być formacją w dużym stopniu nasyconą nowoczesną techniką, dlatego Denison postanowił poszukać ochotników na kanadyjskich uniwersytetach. Akcja rekrutacyjna została zakończona sukcesem. Kompania A składała się ze studentów uniwersytetu w Toronto, kompania B ze studentów uniwersytetu McGilla (najsławniejszego kanadyjskiego uniwersytetu), natomiast kompania C ze studentów pozostałych uniwersytetów. W czerwcu 1918 roku do Wielkiej Brytanii zostali wysłanie pierwsi oficerowie, którzy mieli przejść szkolenie w Bowington Camp, a w Frensham zostało rozlokowane kwatermistrzostwo batalionu. W sierpniu po przybyciu kolejnych Kanadyjczyków do Bovington utworzono dwie grupy szkoleniowe, dla kierowców i działonowych. Kurs dowódców obejmował zagadnienia łączności, techniczne z zakresu budowy silników i czołgów, maskowania oraz taktyki użycia czołgów. 13 listopada rząd kanadyjski zgodził się na utworzenie Canada Tank Corps co oznaczało usamodzielnienie formowanych batalionów. Szkolenie zostało przerwane z powodu zakończenia wojny. Batalion został odesłany do Kanady. Tymczasem jeszcze w maju przystąpiono do formowania 2. batalionu czołgów, którego podstawą miał być batalion Royal North-West Mounted Police znajdujący się we Francji oraz szwadron D z pułku Canada Light Horce. W październiku 1918 roku do Bovington przybyło 226 nowych „czołgistów”. W tym czasie doszło o kilkunastu zachorowań na grypę „hiszpankę”, której wirus dziesiątkował populację Europy i Ameryki Północnej. Kanadyjczycy zostali umieszczeni w izolatorium w Kinmel Park w Walii. Brytyjczycy w listopadzie odesłali wszystkich żołnierzy do Kanady. Trzecim i ostatnim sformowanym batalionem czołgów był „le 3e batalion de chars d’assaut”, którego dowódca został mjr Ostiguy. W batalionie służyli Kanadyjczycy francuskojęzyczni i w przewarzającej ilości byli to studenci uniwersytetu w Montrealu. Batalion do dnia 26 listopada 1918 roku, w którym został rozwiązany, liczył zaledwie 57 żołnierzy. Na drodze do mechanizacji W grudniu 1936 roku rząd kanadyjski zgodził się na od dawna odkładaną reorganizację armii. Plan znany jako „Defence Scheme no.3” zakładał wystawienie 6 dywizji piechoty oraz 1 kawalerii. Równocześnie zamierzano populację Europy i Ameryki Północnej. Kanadyjczycy zostali umieszczeni w izolatorium w Kinmel Park w Walii. Brytyjczycy w listopadzie odesłali wszystkich żołnierzy do Kanady. Trzecim i ostatnim sformowanym batalionem czołgów był „le 3e batalion de chars d’assaut”, którego dowódca został mjr Ostiguy. W batalionie służyli Kanadyjczycy francuskojęzyczni i w przewarzającej ilości byli to studenci uniwersytetu w Montrealu. Batalion do dnia 26 listopada 1918 roku, w którym został rozwiązany, liczył zaledwie 57 żołnierzy.

Pełna wersja artykułu w magazynie Poligon 5/2009