Karząca ręka Koninklijke Nederlands-Indische Leger. Cześć 1
Zbigniew Lalak
Wieczorem 27 grudnia 1949 roku z masztu przed pałacem generalnego gubernatora Holenderskich Indii Wschodnich w Batawii na Jawie opuszczono flagę holenderską, a na maszt wciągnięto czerwono-białą flagę Stanów Zjednoczonych Indonezji (w 1950 roku nazwę państwa zmieniono na Republikę Indonezji). Historia Holenderskich Indii Wschodnich dobiegła końca. Zgodnie z międzynarodowymi porozumieniami do 26 lipca 1950 roku miały ulec rozwiązaniu oddziały Królewskiej Holendersko-Indonezyjskiej Armii (w 1948 roku zmieniono nazwę Koninklijke Nederlands-Indische Leger na Koninklijke Nederlands-Indonesisch Leger) i tym samym rozwiązano pododdziały kawalerii, które utworzono na Jawie w 1808 roku. Pułk Kawalerii odgrywał rolę „sił szybkiego reagowania” i oddał nieocenione usługi w walkach toczonych na Jawie i Sumatrze. W latach 30. XX wieku rozpoczęto motoryzację pułku i co interesujące, Inspektor Kawalerii od samego początku zabiegał aby to właśnie kawaleria została jak najszybciej wyposażona w samochody pancerne oraz czołgi. Jednak dopiero w kwietniu 1948 roku kawaleria KNIL otrzymała pierwszych sześć czołgów Stuart. Sytuacja polityczna sprawiła, że po dwóch latach formacja ta została rozformowana.
Kawaleria w Holenderskich Indiach Wschodnich
Pierwsze zwarte pododdziały kawalerii w Holenderskich Indiach Wschodnich sformowano w okresie, gdy generalnym gubernatorem był gen. Herman Willem Daendels. W 1808 roku rozpoczęto formowanie pięciu szwadronów, które zakończono w 1811 roku, gdy gubernatorem był gen. Jan Willem Janssens. Dragoni (ok. 500 ludzi) brali udział w bitwach z Brytyjczykami, które stoczono na Jawie we wrześniu 1811 roku (Brytyjczycy pozostali na Jawie do 1816 roku). Równocześnie w 1814 roku w Holandii przystąpiono do formowania wspomnianej już Brygady Indyjskiej, której częścią składową miał być Pułk Kawalerii Wschodnio-Indyjskiej – Regiment Oost-Indische Kavallerie (w listopadzie zmieniono nazwę na Noordnederlandsche Regiment Cavalerie no 5), którego dowódcą został płk P.A. van Rappard. W pułku miały się znajdować trzy szwadrony, z czego dwa „europejskie” i jeden „tubylczy”. 21 kwietnia 1815 roku pułk zmienił nazwę na Regiment Oost-Indische Hussaren no 5, aby w kilka tygodni później ponownie zmienić ją na Regiment Hussaren no 7. Pod tą nazwą pułk służył aż do 1840 roku. Pułk liczył ponad 1000 ludzi, ale zamiast walczyć wspólnie z Brygadą Indyjską na Jawie i Sumatrze musiał stoczyć swoje pierwsze boje z Francuzami pod Quatre Bras i Waterloo, aby dotrzeć do samego Paryża. Po zakończeniu wojny pułk zebrał się w swoich garnizonach i rozpoczął przygotowania do wyprawy na Jawę.
Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia 3/2019