Kawasaki Ki-48 (Lily)

Leszek A. Wieliczko

Kawasaki Ki-48, w kodzie alianckim znany jako Lily, był najliczniej produkowanym bombowcem lekkim lotnictwa Japońskiej Armii Cesarskiej. Został skonstruowany pod koniec lat 30. i oficjalnie przyjęty do uzbrojenia w 1940 roku. Jednostki wyposażone w Ki-48 walczyły w Chinach, na Filipinach, Malajach, w Holenderskich Indiach Wschodnich, Birmie, na Nowej Gwinei, ponownie na Filipinach i nad Okinawą. Oprócz podstawowej funkcji bombowca Ki-48 były też wykorzystywane do szkolenia załóg, misji samobójczych, a także do różnych badań i testów.

W grudniu 1937 roku Główne Biuro Lotnictwa Armii (Rikugun Kōkū Honbu) zleciło firmom Mitsubishi i Kawasaki podjęcie prac nad projektami wstępnymi bombowców lekkich (keibakugekiki), mających w przyszłości zastąpić samoloty Mitsubishi Ki-30 i Kawasaki Ki-32. Od nowego bombowca oczekiwano wysokich osiągów, dobrej zwrotności, zasięgu ponad 2000 km, udźwigu bomb 400 kg i jak najsilniejszego uzbrojenia obronnego. Samolot miał mieć metalową, półskorupową konstrukcję, zakryte kabiny załogi, komorę bombową i chowane podwozie. Miał być wyposażony m.in. w radiostację i radionamiernik. Zażądano również zdolności do działań w nocy (co w praktyce oznaczało wyposażenie w reflektory do lądowania) i w warunkach zimowych. Skrzydła i usterzenie miały być łatwo demontowane, aby umożliwić transport samolotów koleją. Do napędu rekomendowano najnowsze, 14-cylindrowe silniki gwiazdowe Nakajima Ha-25, ale nie określono ich liczby.

Według obowiązującej wówczas w Japońskiej Armii Cesarskiej (Dai Nippon Teikoku Rikugun) koncepcji wykorzystania lotnictwa, będącej efektem doświadczeń pierwszych miesięcy wojny w Chinach, bombowce lekkie miały służyć przede wszystkim do atakowania nieprzyjacielskich lotnisk leżących na bliskim zapleczu frontu, w celu zniszczenia ich infrastruktury i znajdujących się na ziemi samolotów. Drugim ważnym zadaniem było atakowanie nieprzyjacielskich wojsk, zarówno na pozycjach bojowych na froncie, jak i w trakcie przemarszów na front. Samolot miał charakteryzować się wysoką prędkością i dobrą zwrotnością, nawet kosztem udźwigu. Chodziło o zdolność do samoobrony przed wrogimi myśliwcami. Niewielki ładunek bomb miał być rekompensowany dużą liczbą samolotów uczestniczących w nalocie oraz dużą częstotliwością nalotów.

W pierwszej połowie 1938 roku oficerowie Rikugun Kōkū Honbu wspólnie z inżynierami z Instytutu Doświadczalnego Techniki Lotniczej Armii (Rikugun Kōkū Gijutsu Kenkyūsho; w skrócie Kōgiken lub Giken) w Tachikawie opracowali założenia kolejnego programu rozwoju uzbrojenia lotniczego (Kōkū Heiki Kenkyū Hōshin). W jego ramach zaplanowano budowę nowej generacji samolotów myśliwskich, bombowych ciężkich i lekkich, rozpoznawczych i transportowych, które w ciągu kilku lat miały zastąpić maszyny będące wówczas w służbie lub dopiero wchodzące do niej. Program został zaakceptowany przez Ministerstwo Armii (Rikugunshō) 1 lipca 1938 roku. W ślad za tym w kolejnych miesiącach Kōkū Honbu sformułowało szczegółowe wymagania taktyczno-techniczne dla poszczególnych kategorii samolotów i przekazało je wybranym wytwórniom lotniczym.

Pełna wersja artykułu w magazynie TW Historia nr specjalny 1/2021