Klęska XXIV Korpusu Pancernego. Bitwa pod Kielcami i Lisowem

Igor Niebolsin

W okolicy Kielc od 13 do 15 stycznia 1945 roku miała miejsce największa bitwa pancerna 1945 roku. Tutaj główne siły niemieckiego XXIV Korpusu Pancernego generała Walthera Nehringa w składzie: 16. DPanc, 17. DPanc, s.Pz.Abt. 424 i 20. Dywizji Grenadierów Pancernych próbowały odciąć i zniszczyć czołowe oddziały 10. Korpusu Pancernego Gwardii i 6. Korpusu Zmechanizowanego Gwardii z 4. Armii Pancernej generała D.D. Leluszenki. Radzieccy czołgiści przystąpili do ciężkiego boju spotkaniowego, który zakończył się klęską Niemców.

W trakcie działań zaczepnych jednym z najważniejszych zadań, które należało rozwiązać armiom pancernym we współdziałaniu z lotnictwem i wszystkimi rodzajami wojsk, była walka z operacyjnymi rezerwami nieprzyjaciela. Od tego, jak skutecznie wykonano to zadanie, w decydującej mierze zależał przebieg i wynik działań wojsk pancernych w ogóle.

Jednym ze sposobów jego rozwiązania było rozbicie nieprzyjaciela w boju spotkaniowym. Bitwy spotkaniowe wojsk pancernych w latach II wojny światowej przebiegały zwykle na głównych kierunkach uderzeń frontów, w najbardziej kryzysowych momentach operacji i na różnych etapach ich przeprowadzenia: na początku operacji, w trakcie jej rozwijania lub w fazie końcowej. Na początku operacji boje spotkaniowe miały miejsce po zakończeniu przełamania taktycznej strefy obrony przeciwnika przez armie pancerne lub bezpośrednio po jej pokonaniu, gdy nieprzyjaciel, poprzez uruchomienie bitwą najbliższych rezerw operacyjnych, usiłował przywrócić pierwotne położenie.

Jednym z charakterystycznych przykładów boju spotkaniowego powstałego w takich warunkach jest bitwa 4. APanc z niemieckim XXIV KPanc w okolicy Kielc. Korpus ten, w składzie 16. i 17. DPanc i 20. DGPanc (ogółem około 360 czołgów), będąc w rezerwie Grupy Armii „A”, rano 13 stycznia 1945 roku, czyli na drugi dzień operacji, otrzymał zadanie wyprowadzić kontratak, zniszczyć ugrupowanie wojsk 1. Frontu Ukraińskiego, które przedarło się przez niemiecką obronę i przywrócić poprzednio zajmowane pozycje. W nocy 13 stycznia dywizje korpusu zaczęły marsz na pozycje wyjściowe. W tym samym czasie przednie oddziały korpusów 4. APanc, podchodząc do drugiego pasa obrony nieprzyjaciela, z marszu go przełamały i o świcie 13 stycznia spotkały się z najlepszymi jednostkami XXIV KPanc, zajmującymi pozycje do przeprowadzenia kontrataku. W rejonie na południe od Kielc rozgorzała bitwa spotkaniowa.

Pełna wersja artykułu w magazynie TWH nr specjalny 1/2018