Klęska XXIV Korpusu Pancernego. Zagłada 424. Batalionu Czołgów Ciężkich
Igor Niebolsin
Wczesnym rankiem 13 stycznia 1945 roku s.Pz.Abt.424 starał się przyjść z pomocą 17. DPanc i kontratakował. Batalion Tygrysów próbował dotrzeć do sztabu 17. DPanc. Próba ta zakończyła się niepowodzeniem. Według informacji zawartych w książce Wolfganga Schneidera, w tych starciach załogi Tygrysów zniszczył 27 czołgów nieprzyjaciela, nie tracąc przy tym ani jednego wozu. Następnie batalion ruszył w kierunku Kielc przez Lisów. Kilka Tygrysów utknęło w błocie i nie zostało ewakuowanych. Na podejściu do Lisowa wpadł w zasadzkę wroga. W wyniku starcia duża część batalionu została zniszczona. Ze strony radzieckiej działały czołgi T-34 z 61. BPanc.gw. Resztki kilku dywizji piechoty wycofały się do Kielc i zostały operacyjnie podporządkowane XXIV KPanc. – a 16. DPanc i 17. DPanc osłaniały ich odwrót.
O godz. 20.00 13 stycznia nieprzyjaciel zaprzestał kontrataków. W tym samym czasie 1. Batalion Czołgów, 61. BPanc. gw, który znajdował się w odwodzie dowódcy korpusu w Piotrkowicach, był kontratakowany przez nieprzyjaciela i w ciągu dnia odparł trzy ataki od północy i południa. Jednostki 63.BPanc.gw do godz. 9.00 13 stycznia zajmowały następujące pozycje: 1. bat.cz. – Pierzchnica; 2. bat.cz.– zachodni skraj m. Gumienice; 3. bat.cz. – zachodni skraj m. Podlesie. Sytuacja do tego czasu była następująca: nieprzyjaciel przerzucił 17. DPanc przeciwko jednostkom, które weszły w wyłom, i do godz. 9.00 około 50 czołgów i dział samobieżnych 17. DPanc pojawiło się z kierunku południowo-zachodniego i zajęło rubież Maleszowa i Ługi, mając czołgi i działa samobieżne ześrodkowane w lesie na zachód od Ługi, które przeszły do kontrataku w kierunku na Pierzchnicę, Gumienice, Podlesie. W ciągu dnia 13 stycznia Niemcy 7 razy przechodzili do kontrataku, ale nie odnieśli sukcesu i zostali odparci z dużymi dla nich stratami. 63. BPanc.gw i 72. Pułk Czołgów Ciężkich Gwardii toczyły walkę z wrogiem, nacierającym na nie z Maleszowej i Ługów, a od wschodu na Maleszową zaczęła nacierać podchodząca 62. BPanc.gw. Do godziny 12.00 13 stycznia nieprzyjaciel został z Maleszowej wybity i zaczął wycofywać się na północny zachód, w kierunku na Górki, Zaborze. Następnie 63. BPanc.gw ruszyła na pomoc 61. BPanc.gw, która toczyła zacięte walki w Lisowie. Przesunięcie 63. BPanc.gw na skrzydło nieprzyjaciela na folwark Wygwizdów ostatecznie zdecydowało o wyniku bitwy w Lisowie na rzecz wojsk radzieckich. Sześć niemieckich czołgów maszerujących z Maleszowej na północny zachód częściowo ugrzęzło w parowie w rejonie miejscowości Brody. Brygada szeroko używała piechoty jako pieszy zwiad, co pozwalało wykryć nieprzyjaciela, nie zdradzając siebie. 13 stycznia pieszy zwiad po bezszelestnym podejściu do miejscowości Podlesie, wykrył tam trzy czołgi typu Tygrys i sześć czołgów typu Pantera, przekazując dowództwu ważne dla podjęcia decyzji informacje. 63. BPanc.gw przystąpiła do walki z przydanymi jednostkami wparcia: trzy kompanie ciężkich czołgów IS-122 działały w szykach bojowych batalionów czołgowych przeciwko ciężkim czołgom Tygrys i Królewski Tygrys. Na przykład w rejonie Maleszowej czołgi IS-122 odegrały dużą rolę w zniszczeniu niemieckich czołgów prowadzących ogień z dużej odległości.
W ciągu walk dnia 13 stycznia 1945 roku 63. BPanc.gw zniszczyła: 11 czołgów nieprzyjaciela, 2 działa samobieżne, zabiła około 160 żołnierzy i oficerów. Straciła przy tym 3 czołgi T-34 spalone, 9 żołnierzy zabitych i 7 rannych. Niemiecka 17. DPanc z przydzielonym 424. Batalionem Ciężkich Czołgów Tygrys została mocno przetrzebiona siłami 10. KPanc.gw w rejonie Maleszowej, miejscowości Ługi, Piortkowice, Lisów, Bruzdów Duży i odrzucona na rubież Wola Dębska, Obice, Głorzowice.
13 stycznia na tym odcinku, według oceny oddziału zwiadu 4. APanc, Niemcy (17. DPanc. i s.Pz.Abt. 424) stracili 68 czołgów unieruchomionych i spalonych. Z tego zostało zniszczonych: czołgów Т-VIA – 7, T-V – 191, T-VIB – 5, transporterów opancerzonych – 2, ciężarówek z piechotą – 18; zabito do 450 żołnierzy i oficerów wroga; zdobyto: 4 transportery opancerzone; wzięto do niewoli 80 żołnierzy. Straty 10. KPanc.gw 13 stycznia wyniosły: czołgów T-34 spalonych – 7, unieruchomionych – 19; SU-122 spalonych – 5, straty osobowe: zabitych – 32, rannych – 61 ludzi. Straty 61. BPanc.gw wyniosły 4 czołgi typuT-34/85 spalone i 10 T-34/85 unieruchomionych; 18 zabitych i 37 rannych. Straty 62. BPanc.gw wyniosły 4 czołgi T-34/85 spalone, 4 T-34/85 unieruchomione i 2 T-34/85 uszkodzone; 7 zabitych i 16 rannych.
Pełna wersja artykułu w magazynie TWH nr specjalny 2/2018