Krążowniki lekkie Kriegsmarine (cz. 2)

Łukasz Pacholski

Krążowniki lekkie Kriegsmarine

(część 2)

Niejednakowe bliźniaki Wprowadzone do służby w latach 1931 i 1935 krążowniki Leipzig oraz Nürnberg stanowiły pokłosie doświadczeń eksploatacyjnych oraz analizy projektu jednostek typu K, opisanych w poprzedniej części artykułu. Pierwszy z nich zamówiono w ramach wydatków na rok budżetowy 1927. Zlecenie na krążownik E, mający zastąpić przestarzałą Amazone, zostało złożone w stoczni Reichsmarinewerft w Wilhelmshaven. Kosztował on niemieckich podatników 38 mln marek.

Najważniejszymi elementami, które poprawiono w stosunku do typu K, było „wyprostowanie” rozmieszczenia rufowych wież artylerii głównej (teraz ich osie obrotu znajdowały się w płaszczyźnie symetrii wzdłużnej kadłuba) oraz inna aranżacja przewodów dymowych z sześciu tylko kotłów, co umożliwiło instalację pojedynczego komina. Poza tym zdecydowano się na poprawę stateczności i sztywności kadłuba, przy jednoczesnym ponad 90-procentowym zastosowaniu spawania elektrycznego. Zmiany objęły także siłownię. Zdecydowano się na całkowite jej przeprojektowanie – dodano trzeci wał napędowy (centralny) napędzany wyłącznie przez cztery siedmiocylindrowe silniki wysokoprężne firmy MAN przeznaczone do pływania z prędkością ekonomiczną, zaś dwa zespoły turbin parowych systemu Parsonsa wykorzystywano do wprowadzenia w ruch – poprzez jednostopniowe przekładnie redukcyjne – pozostałych dwóch wałów i służyły one do osiągania prędkości maksymalnej. W związku z powyższym, zmniejszeniu uległa liczba przedziałów wodoszczelnych zajmowanych przez siłownię. Kotły zgrupowano parami w trzech, zamiast wcześniejszych czterech kotłowni. Instalacja trzeciego wału napędowego doprowadziła także do zmiany aranżacji części rufowej, która straciła kształt pawężowy oraz zwiększenia zapasów paliwa płynnego obu typów silników – dla kotłów zasilających zespoły turbin przygotowano 1253 t mazutu, zaś dla silników wysokoprężnych 348 t oleju napędowego. Korekty opancerzenia objęły przede wszystkim wieże artylerii głównej, które otrzymały 80 mm płyty czołowe, a barbety 60 mm pancerza. W przypadku pasa burtowego i pokładu zmiany były kosmetyczne – od góry grubość wynosiła od 20 do 25 mm, a pas burtowy liczył 50 mm, zmniejszając tę wartość ku dołowi do 25 mm. Oba kluczowe elementy były pochylone, pokład oczywiście tylko na przyburtowych skosach (nie było ich na trójce okrętów typu K).

Uzbrojenie główne pozostało bez zmian. Ciężkie uzbrojenie przeciwlotnicze miało składać się z 4 armat SK kal. 88 mm L/75 umieszczonych na podwójnych podstawach C/25, jednak ich próby na Kölnie zakończyły się niepowodzeniem i ostatecznie okręt otrzymał 2 pojedyncze armaty kal. 88 mm L/45. Ich uzupełnieniem było 8 armat automatycznych kal. 37 mm (na stanowiskach podwójnych) oraz 4 kal. 20 mm (pojedyncze). Uzbrojenie torpedowe i opcjonalne minowe pozostało bez zmian. Leipzig był pierwszym niemieckim krążownikiem lekkim, który od początku projektowano jako okręt z katapultą dla wodnosamolotów. Ostatecznie nie została ona zamontowana w momencie wprowadzenia jednostki do służby, co wynikało z postanowień traktatu wersalskiego. Nastąpiło to dopiero w połowie lat 30. Było to urządzenie na sprężone powietrze typu FL 22 produkcji Deutsche Werke. Ostatni z wprowadzonych do służby krążowników lekkich Kriegsmarine – Nürnberg – stanowił już wynik wielkiej polityki. Początek lat 30. XX w. był bowiem czasem łamania traktatu wersalskiego przez Niemcy oraz dojścia do władzy NSDAP z Adolfem Hitlerem na czele. Dowództwo Reichsmarine chciało przystąpić natychmiast do opracowywania krążownika waszyngtońskiego8, jednak ze względu na czas realizacji, zdecydowano się na budowę kolejnego okrętu kategorii lekkiej (pośredniej). Miał on stanowić dalszą ewolucję jednostek typu K i rozszerzenie jego koncepcji – większość problemów planowano rozwiązać dzięki wzrostowi wyporności do 8000 t. Katalizatorem prac były także dane wywiadowcze dotyczące nowej generacji okrętów tej klasy budowanych w Wielkiej Brytanii (typ Town). Zamówienie na przyszłego Nürnberga, znanego wówczas jako krążownik F (miał on zastąpić starą Nymphe), złożono 16 czerwca 1933 r. w stoczni Deutsche Werke w Kilonii. Kosztował 40 mln marek.

Jednym z nowych elementów, które zastosowano na krążowniku, był materiał pancerza – wotan twardy. Największą korektą ochrony biernej, było ograniczenie grubości maksymalnej ścian stanowiska dowodzenia ze 100 mm na wcześniejszych jednostkach do 60 mm. Armaty artylerii głównej pozostały bez zmian, wprowadzono je jednak w ich wieżach. Ciężkie uzbrojenie plot. składało się z czterech zdwojonych stanowisk armat SKC/32 kal. 88 mm L/76, rozmieszczonych w nowy sposób – po dwa na każdą z burt. Ich uzupełnieniem były armaty automatyczne kal. 37 mm (4 stanowiska dwulufowe) oraz 4 kal. 20 mm (pojedyncze). Ograniczono liczbę dalmierzy o bazie optycznej 6 m do dwóch. Od samego początku krążownik dysponował także katapultą lotniczą dla wodnosamolotu pływakowego – początkowo Heinkel He 60, a później Arado Ar 196.

Pełna wersja artykułu w magazynie MSiO 10/2013